در جهان امروزی سرعت بالای پیشرفت تکنولوژی موجب استفاده روزافزون شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ و کوچک از سیستم‌های کامپیوتری شده که نیاز این شرکت‌ها به یک فرد متخصص جهت طراحی و پیاده‌سازی یک بستر ارتباطی برای ارتباط سیستم‌ها با یکدیگر و دنیای جهانی را طلب میکند. بنابراین در این قطار پرسرعت پیشرفت علم و دانش این افراد که با عنوان ادمین شبکه یا مدیر شبکه شناخته می‌شوند، جایگاه بسیار خوبی دارد.
شاید برای شما جالب باشد که بدانید طبق اعلام اداره آمار کار (BUREAU OF LABOR STATISTICS) تنها در آمریکا در سال 2021 معادل 333 هزار موقعیت شغلی با رشد 3 درصدی برای مدیر شبکه بوده است.
ما تلاش کرده‌ایم در این مقاله به معرفی ادمین شبکه و تخصص های لازمه ادمین شدن بپردازیم. اگر علاقه به شروع یک حرفه کاری موفق به عنوان یک مدیر شبکه را دارید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
ادمین شبکه (Network Administrator) کیست؟
ادمین یا مدیر شبکه که به انگلیسی Network Administrator نامیده می‌شود یک کارشناس فناوری اطلاعات یا IT است که در یک شرکت یا اداره و یا هر مجموعه کاری دیگری وظیفه کلی طراحی و راه اندازی زیرساخت و بستر ارتباطی شبکه داخلی را بر عهده دارد. یک ادمین شبکه باید به طور کلی دانش نرم‌افزاری و سختافزاری لازم و تخصصی را در این زمینه داشته باشد، همچنین باید با انواع سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای روز و کاربردی در حوزه شبکه را داشته باشد.
یک مدیر شبکه های کامپیوتری در حقیقت مسئول برقراری ارتباط بین سیستم‌های مجموعه و نظارت بر کارکرد بی نقص آنها است، چرا که اگر کوچکترین مشکلی برای ارتباط بین حتی دو سیستم پیش بیاید ممکن است زیان‌های جبران ناپذیری را به آن مجموعه تحمیل کند، بنابراین ادمین شبکه در یک مجموعه وظیفه بسیار مهم و قابل توجهی دارد که نیاز به دارا بودن تخصص‌ها و مهارتهای منحصر به فردی می‌باشد.
وظایف مدیر شبکه چیست و چه کاری انجام می دهد؟
حال که یک دید کلی نسبت به مفهوم ادمین شبکه پیدا کرده‌ام، بهتر است که با وظایفش نیز آشنا شویم. همانطور که پیشتر به آن اشاره شد وظیفه کلی یک ادمین شبکه در یک مجموعه طراحی یک زیر ساخت مناسب و پایدار جهت برقراری ارتباط تمامی سیستم‌ها و دستگاه‌های موجود در شبکه و همچنین به‌روزرسانی سختافزاری و برقراری امنیت شبکه می‌باشد. در ادامه می‌توانید با شرح وظایف مدیر شبکه کامپیوتری بیشتر آشنا شوید.
راه اندازی زیرساخت ارتباطی شبکه
یکی از وظایف اولیه و بسیار پر اهمیت و مهم ادمین شبکه، بررسی و برآورد نیازهای ارتباطی یک مجموعه و طراحی یک زیرساخت و بستر ارتباطی با توجه به آن نیازها برای ارتباط سیستم‌ها است. حال این بستر ارتباطی می‌تواند به صورت بی‌سیم یا وایرلس (Wireless) با بهره گیری از Access Point Router و POP Integrated Antenna باشد یا بر یک بستر سیمی با استفاده از سوئیچها و روتر و کابل‌کشی راهاندازی شده باشد، و یا حتی ترکیبی از هر دو. این که چه نوع بستری برای یک مجموعه باید طراحی و پیاده‌سازی کرد، باید با در نظر گرفتن تمامی نیازهای آن، در زمان حال و آینده تصمیم گرفت.
برقراری و حفظ امنیت شبکه
بخش دیگری از وظایف مدیر شبکه، نظارت بر ترافیک ورودی و خروجی و حفظ امنیت شبکه از تهدیدات داخلی و خارجی می‌باشد. پیاده‌سازی و نگهداری دیواره آتش یا Firewallهای قدرتمند، به‌کارگیری از سیستم‌های سامانه تشخیص نفوذ یا IDS و سامانه جلوگیری از نفوذ یا IPS، احراز هویت کاربران درون شبکه و اختصاص دادن منابع بر اساس نیاز و سطح دسترسی هر کاربر، به‌روزرسانی فریمور (Firmware) دستگاه‌های زیرساخت شبکه از قبیل روترها، سوئیچها، و دیواره آتش و دیگر روش‌های امنیتی از جمله اعمالی است که ادمین شبکه مجبور به انجام است تا بتواند امنیت شبکه را تضمین کند.
عیب یابی و رفع اشکال
مانیتور و نظارت کارائی شبکه و همچنین رفع مشکلات در کوتاه‌ترین زمان ممکن جزو وظایف ادمین شبکه است. ادمین باید بتواند با استفاده از ابزارها و نرم‌افزارهای مختلف و کاربردی بصورت بی‌درنگ یا Real-Time سرعت و پایداری ارتباط سیستم‌ها و کارکرد دستگاه‌های اساسی و زیرساخت شبکه را رصد و بررسی کند. همچنین در صورت مواجهه با هر گونه مشکلی که باعث کندی سرعت انتقال اطلاعات، تضعیف و ناپایدار کردن ارتباط میان سیستم‌ها و هر نوع اتفاقی که در کارایی شبکه مجموعه اختلالی بیندازند باید بتواند در خونسردی و با کنترل کامل بر مسئله، مشکل پیش‌آمده را قبل از اینکه آسیبی به مجموعه برساند برطرف نماید.
تخصص ها و مهارت های لازمه ادمین شبکه شدن
ادمین شبکه در کنار تخصص های مربوط به شبکه و سخت‌افزار باید مهارت‌ها و ویژگی‌هایی مانند فن بیان بالا، خلاقیت و قدرت تخیل، علاقه و اشتیاق بالا به پیگیری و یادگیری به‌روزترین دستاوردهای حوزه تکنولوژی را دارا باشد، اما به طور کلی‌تر اگر بخواهیم مهارت های کلیدی ادمین شبکه را نام ببریم به موارد زیر اشاره می‌کنیم :
دانش تخصصی شبکه و IT
همانطور که صریحا به آن اشاره شد، یک ادمین شبکه باید بر حوزه کامپیوتر مانند سخت‌افزار و نرم‌افزار و به ویژه حوزه شبکه و فناوری اطلاعات به صورت تخصصی مسلط باشد. شرکت‌های زیادی دوره‌های مدیر شبکه را ارائه می‌دهند که برخی از آنها شامل:
- CompTIA A+
- CompTIA Network+
- CompTIA Security +
- MCSE (به تازگی با دوره‌های جدید Azure Certification توسط مایکروسافت جایگزین شده است)
- Cisco
- Mikrotik
خلاقیت و ابتکار عمل در حل مسئله
یک ادمین شبکه در طول حرفه کاری خود، با مشکلات سختافزاری و گاها نرم‌افزاری بسیاری مواجه می‌شود که بعضی ساده و ابتدایی و بعضی پیچیده و غیرقابل‌حل بنظر می‌رسند. یک مدیر شبکه باید در چنین زمان‌هایی بتواند با خونسردی و با تمرکز بالا اقدام به شناسایی مشکل کند و به دنبال راه‌حل بگردد. از همین رو حل مسائلی که ممکن است به راحتی نتوان پاسخ مناسبی برایشان پیدا کرد، باید بتواند خلاقیت و ابتکارعمل به خرج دهد و راه‌حل‌های جدید و دور از ذهنی پیدا کند و پیش از آن که مشکل پیش‌آمده روند کاری شبکه را مختل کند، آن را برطرف نماید.
داشتن مهارت های فردی و بین فردی
از آن جایی که ادمین شبکه در یک مجموعه مشغول به کار است، توانایی بالا در تعامل و برقراری ارتباط با دیگر کارکنان و کاربران شبکه یک مهارت کلیدی می‌باشد. گاهی اوقات مدیر شبکه نیاز است تا برای بررسی و حل مشکلی با کاربران گفتگو کند و یا همچنین بعضی اوقات یک ادمین شبکه در قالب یک تیم مشغول به کار است که نیاز به تعامل و در ارتباط بودن تمام وقت با باقی افراد تیم است، به همین دلیل داشتن مهارت های فردی و بین فردی و به ویژه قدرت فن‌بیان بالا می‌تواند کمک بزرگی به یک ادمین شبکه کند.
اشتیاق به یادگیری دانش جدید
با پیشرفت روزافزون تکنولوژی بهتر است ادمین شبکه بتواند با علاقه و اشتیاق دانش‌های جدید در حوزه سختافزاری و نرم افزاری شبکه کسب کند. راه و روش‌های به‌روزتر و بهبود یافته را یاد بگیرد تا بتواند از این قابلیت‌ها استفاده کرده و ادمین یک شبکه کاملا به‌روز و مدرن باشد.
فرق بین ادمین شبکه (Network Administrator) و مدیر سیستم (System Administrator)
بسیاری این دو کلمه را یکسان و هم‌معنی فرض می‌کنند و تصورشان بر این است که مدیر سیستم و مدیر شبکه هر دو یک شخص با وظایف یکسان هستند. اما این دو نقش با یکدیگر تفاوت‌های بسیاری دارند و وظایف هر کدام کاملا خارج از حیطه کاری یکدیگر است. هر چند که ممکن است در برخی از شرکت‌های کوچکتر یک نفر مسئول وظایف هر دو باشد اما در شرکت‌های بزرگ و وسیعتر مدیر شبکه و مدیر سیستم هر کدام مسئول حوزه کاری خود هستند.
مدیر شبکه همانطور که تا اینجا با آن آشنا شده‌اید با سخت‌افزار و بستر ارتباطی و زیرساختی، روترها و سوئیچها و... در تعامل است و معمولا با کاربران در ارتباط نیست. اما وظایف یک مدیر سیستم کاملا متضاد ادمین شبکه است، او مسئول تمامی کامپیوترها و نرم‌افزارهای آنهاست. مدیر سیستم وظایفی همچون نصب سیستم‌عامل و نرم‌افزارهای لازم، تهیه بک آپ از اطلاعات و بازنشانی، راهاندازی سرورهای مجازی، ساختن حساب کاربری با در نظر گرفتن سطح دسترسی هر یک از کاربران است. در واقع مدیر شبکه در لایه بالاتر سخت‌افزار کار میکند ولی مدیر سیستم در یک لایه پایین‌تر در سطح نرم‌افزاری فعالیت میکند.
درآمد سالانه یک مدیر شبکه در ایران و سایر کشورها
شرکت جاب ویژن گزارشی به تازگی منتشر کرده است که دریافتی مد نظر مدیران شبکه برای سال 1402 را در ایران مشخص کرده است. جاب ویژن در این گزارش حقوق یک ادمین شبکه را در تهران بین 16 الی 50 میلیون تومان و در سایر شهرها 12 الی 40 میلیون تومان در نظر گرفته است. اما در آمریکا درآمد بسیار بالاتری برای ادمین های شبکه در نظر گرفته شده است. میانگین حقوق سالانه ادمین های شبکه، 73 هزار دلار یا ماهانه 6 هزار دلار است که از میانگین ملی درآمد خانوار آمریکا که سالانه 70 هزار دلار است بیشتر بوده.
جمع‌بندی
در ابتدای مقاله به پیش‌بینی رشد 3 درصدی برای یک ادمین شبکه از سال 2021 تا 2031 توسط اداره کار آمریکا اشاره شد، این رشد نسبتا قابل‌توجه به دلیل نیاز روز افزون شرکت‌ها و مجموعه‌ها به برقراری ارتباط شبکه‌ای بین سیستم‌ها و دستگاه‌هایشان توسط روترها، سوئیچها و سرورها و نیاز به یک ادمین شبکه که این مجموعه را بتواند پیاده‌سازی و مدیریت کند می‌باشد. بنابراین نگرانی از بابت نبود یا کمبود موقعیت شغلی به عنوان مدیر شبکه نداشته باشید. در صورت تلاش کافی و کسب دانش مورد نیاز می‌توان یک آینده کاری موفق و پردرآمد به عنوان ادمین شبکه مخصوصا در کشورهای پیشرفته برای خود تضمین کرد.
ادمین شبکه کیست و چه کاری انجام می دهد؟
در یک شبکه کامپیوتری، ادمین شبکه مسئولیت راهاندازی زیر ساخت ارتباطی، مدیریت و نظارت بر کارکرد بینقص قطعات و سختافزارهای درون شبکه مانند روترها و سوئیچها، عیبیابی و حل مشکلات درون شبکه را بر عهده دارد. در یک مجموعه و یا سازمان، ادمین شبکه در لایه بالاتر سختافزاری و زیرساختی فعالیت میکند و ارتباط بسیار کمی با باقی کاربران درون شبکه دارد و تعامل یک مدیر شبکه با یک کاربر جهت حل مشکلات بسیار نادر است، این مسئولیت بیشتر بر عهده مدیر سیستم است.
ادمین شبکه چه مهارت هایی باید داشته باشد؟
برای فعالیت به عنوان مدیر یا ادمین شبکه، باید رنج بزرگی از مهارت‌ها و تخصص‌ها را داشته باشید. ابتدایی‌ترین این تخصص‌ها آشنا بودن با دانش پایه شبکه، سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مربوطه است، مهارتهای دیگری همچون فن بیان بالا، قدرت تفکر و حل مسئله بالا هم جزو مهارت‌هایی است که می تواند به یک مدیر شبکه کمک کند، اما مهم ترین این مهارت‌ها دارا بودن مدارک مربوط به دوره‌های تخصصی شبکه و سخت‌افزار آن است که شامل Cisco، Mikrotik، Microsoft، Network+ و... می‌باشد.
حقوق ادمین شبکه در ایران چقدر است؟
در ایران مقدار معینی برای مدیران شبکه توسط وزارت کار تعیین نشده است و مقدار درآمد ادمین شبکه به شرکت کارفرما دارد، اما به طور میانگین حدود 25 میلیون تومان است.
تفاوت میان مدیر شبکه (NetAdmin) و مدیر سیستم (SysAdmin) چیست؟
برخلاف تصور عموم دو مفهوم مدیر سیستم و مدیر شبکه معرف یک شخص یکسان نیست. وظایفی که هر کدام بر عهده دارند، حوزه و محدوده‌ای فعالیت می‌کنند با هم بسیار متفاوت است. مدیر شبکه در لایه سخت‌افزار و به دور از کاربران شبکه مشغول به کار است و بر جریان داده، سرعت ارتباط سیستم‌ها و شبکه نظارت دارد، در حالی که مدیر سیستم در یک لایه پایین‌تر و با سیستم عامل، سرورها و نرم افزار در ارتباط می‌باشد، با کاربران جهت شناسایی و حل مشکلات نرم افزاری، به‌روز رسانی و پشتیبان‌گیری اطلاعات در تعامل است، هر چند که ممکن در مجموعه‌های کوچک به دلیل محدودیت سیستم‌ها و سخت‌افزارها هر دو مسئولیت بر عهده یک شخص باشد اما در یک مجموعه یا شرکت وسیع و بزرگ قطعا هر بخشی مسئول مربوط به خود را دارد.
