طول دوران تحصیلی چقدر است؟

دوران تحصیلی یکی از مهم‌ترین و البته پرچالش‌ترین بخش از زندگی بسیاری از افراد در کره زمین است. صرف‌نظر از اینکه در کجای جهان زندگی می‌کنید، گذراندن دوران تحصیلی دارای سلسله‌مراتب و اصولی است که افراد به‌صورت پلکانی آن را طی کرده و از دوران ابتدایی به دکتری می‌رسند. در این مقاله به طور کامل می‌خواهیم در مورد جدیدترین نظام آموزشی و دوره های تحصیلی و همچنین مدت‌زمان اشتغال به تحصیل در هر دوره بحث کنیم. تصویر زیر خلاصه‌ای از آنچه در این مقاله گفته خواهد شد را به نمایش می‌گذارد:

فرق دیپلم و پیش دانشگاهی چیست؟

سال‌های آخر دبیرستان در دهه‌ اخیر دستخوش تغییرات بسیار زیادی شده است که همین مطلب باعث سردرگمی بسیاری از دانشجویان و داوطلبان کنکور سراسری شده است. در نظام قدیم، یعنی پیش از سال تحصیلی 1396 – 1397، به سال آخر تحصیلی یعنی کلاس دوازدهم (چهارم دبیرستان) به اصطلاح پیش‌دانشگاهی می‌گفتند. دانش آموزان بعد از اتمام مقطع پیش‌دانشگاهی و با شرکت در کنکور سراسری و کسب امتیاز لازم وارد دانشگاه می‌‎شدند. در این برهه زمانی، سال سوم دبیرستان در واقع سال اخذ مدرک دیپلم بود.

هرچند که نام پیش‌دانشگاهی چند بار به سال چهارم دبیرستان و مجددا به پیش‌دانشگاهی تغییر نام یافت، اما از دوره تحصیلی 96 – 97 به بعد، دانش‌آموزان در سال آخر تحصیلی مدرک دیپلم را اخذ می‌کنند و دیگر خبری از پیش‌دانشگاهی نیست. هرچند که بسیاری از محتواها در سطح اینترنت همچنان از لفظ قدیمی پیش‌دانشگاهی استفاده می‌کنند.

حتما بخوانید :

از ارشد تا دکترا چند سال است

دوره کاردانی یا فوق دیپلم چیست و چند سال است؟

یکی از دوره های تحصیلی بعد از اتمام مدرسه دوره کاردانی یا فوق‌دیپلم است. دوره کاردانی یا Associate Degree دوره‌ای از آموزش عالی است که پیش‌نیاز آن دیپلم (پیش‌دانشگاهی قدیم) است. تعداد واحدهای کاردانی باتوجه‌به رشته بین 72 تا 95 واحد متغیر است. طول دوران تحصیلی فوق دیپلم یا کاردانی نیز دو الی سه سال است که شامل چهار تا شش ترم تحصیلی می‌شود.

انواع کاردانی

به‌طورکلی کاردانی به دو بخش کاردانی پیوسته و کاردانی ناپیوسته تقسیم شده است:

کاردانی پیوسته: فارغ‌التحصیلان هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای یا کار و دانش برای شروع به تحصیل در دوره کاردانی، با ارائه مدرک دیپلم و شرکت در آزمون کاردانی پیوسته در رشته تحصیلی مربوط به دیپلم به ادامه تحصیل می‌پردازند. از اصلی‌ترین برگزارکنندگان این دوره، دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای، دانشگاه فنی و حرفه‌ای و سازمان سما (دانشگاه آزاد اسلامی) است.
کاردانی ناپیوسته: فارغ‌التحصیلان دیپلم برای شروع به تحصیل در دوره کاردانی ملزم به شرکت در آزمون کنکور سراسری هستند. کاردانی ناپیوسته در مقایسه با پیوسته یک الی دو ترم بیشتر دارد.

دوره کارشناسی چیست و چند سال طول می کشد؟

یکی از مهم‌ترین دوره‌های تحصیلی و در واقع سنگ بنای دانش دانشجویان، دوره کارشناسی است. دوره کارشناسی با عنوان لیسانس (معادل فرانسوی Licence) نیز شناخته می‎‌شود که در واقع معادل با مدرک Bachelor's Degree در کشورهای دیگر است. دوره کارشناسی نیز به دو قسمت ناپیوسته و پیوسته تبدیل می‎‌شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

کارشناسی ناپیوسته

ادامه تحصیل در دوره کارشناسی ناپیوسته ملزم به داشتن مدرک کاردانی یا فوق‌دیپلم در رشته دانشگاهی است؛ بنابراین این دوره مخصوص کسانی است که بعد از اخذ دیپلم به ادامه تحصیل در فوق‌دیپلم پرداختند. تعداد واحدهای کارشناسی ناپیوسته بین 65 تا 70 واحد درسی است و به مدت دو سال یا حداکثر سه سال طول می‌کشد؛ یعنی چهار تا شش ترم تحصیلی. دقت کنید که به‌ غیر از رشته‌های فنی و حرفه‌ای، اکثر رشته‌ها معمولا تنها به‌صورت کارشناسی پیوسته ارائه می‌‎شوند.

کارشناسی پیوسته

دوره کارشناسی پیوسته که یکی از متداول‌ترین دوره‌های دانشگاهی بین گروه‌های نظری است که پیش‌نیاز آن مدرک دیپلم است؛ بنابراین دانش‌آموزان بعد از اخذ دیپلم و با قبول‌شدن در آزمون کنکور سراسری مستقیماً وارد دوره کارشناسی یا لیسانس رشته موردنظر می‌شوند و بعد از اتمام این دوره مدرک لیسانس خود را دریافت می‌کنند. بر حسب رشته‌، این دوره بین 130 تا 160 واحد درسی دارد که عموما چهار سال تا شش سال به طول می‌‎انجامد؛ یعنی بین هشت ترم تا 12 ترم تحصیلی. سقف سنوات مجاز برای دوره کارشناسی نیز شش سال است.

حتما بخوانید :

مهندسی کامپیوتر چیست؟

دوره کارشناسی ارشد چیست و چند سال طول می کشد؟

دوره کارشناسی ارشد یکی از دوره‌های دانشگاهی است که به طور معمول بعد از دوره کارشناسی گذرانده می‌شود. به دوره کارشناسی ارشد فوق‌لیسانس یا مستر (Master) نیز گفته می‌‎شود. کارشناسی ارشد نیز به دو نوع ناپیوسته و پیوسته تقسیم می‌‎شود که دارای قواعد و طول تحصیلی مربوط به خود هستند.

کارشناسی ارشد پیوسته

کارشناسی ارشد پیوسته یکی از دوره های آموزش عالی است که پیش‌نیاز آن داشتن مدرک دیپلم یا پیش‌دانشگاهی سابق است. دانش‌آموزان پس از به پایان رساندن دوره متوسطه وارد دانشگاه می‌‎شوند و مستقیماً مدرک کارشناسی ارشد را اخذ می‌کنند (دیگر نیازی به کارشناسی نیست). پذیرفته‌شدگان بنا بر رشته انتخابی می‌‎بایست بین 172 تا 182 واحد درسی را بگذرانند؛ بنابراین طول مدت تحصیلی شش سال با سقف مجاز سنوات هفت سال در نظر گرفته می‌‎شود. یعنی کارشناسی ارشد پیوسته حداقل 12 ترم و حداکثر 14 ترم به طول می‌انجامد. پذیرش در رشته‌های تحصیلی کارشناسی ارشد ناپیوسته از طریق آزمون کنکور سراسری انجام می‌‎شود. دقت داشته باشید که رشته‌های خاصی دارای این دوره هستند.

کارشناسی ارشد ناپیوسته

دوره دو‌ساله بعد از اخذ مدرک لیسانس دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته نام دارد. دانشجو از طریق آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی یا به‌اصطلاح کنکور ارشد وارد دانشگاه شده و مشغول به ادامه تحصیل در رشته موردنظر می‌شود. تعداد واحد‌های کارشناسی ارشد باتوجه‌به رشته بین 28 تا 38 واحد متغیر است که معمولاً 4 تا 10 واحد آن به پایان‌نامه اختصاص دارد. مدت‌زمان تحصیل این دوره دو سال یا چهار ترم با سقف سنوات سه سال یا شش ترم تعیین شده است.

حتما بخوانید :

منابع کنکور ارشد کامپیوتر

دوری دکتری چیست و چند سال طول می کشد؟

دوره دکتری که با مخفف پی‌اچ‌دی (Ph.D) شناخته می‌شود بالاترین مدرک آکادمیک و دانشگاهی در جهان است و در بسیاری از رشته‌های تحصیلی وجود دارد. در واقع دوره دکتری به معنی عالی‌ترین درجه علمی است و افراد دارای این درجه صاحب فلسفه علمی در دانش موردنظر است. دوره دکترا چه در کشور ایران و چه در کشور‌های خارج دارای قواعد و قوانین پیچیده‌تر و متنوع‌تری نسبت به دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد است.

در حال حاضر دوره دکتری در ایران به دو شکل دکتری آموزشی – پژوهشی و دکتری پژوهش‌محور ارائه می‌‎شود.

دکتری آموزشی – پژوهشی

این دوره که در واقع متداول‌ترین دوره دکترا است، محتوای آن بر پایه اخذ واحد‌های درسی و گذراندن پایان‌نامه (که به آن رساله دکتری می‌گویند) است. تعداد واحد‌های درسی این دوره 36 واحد است که از این تعداد، 12 تا 18 واحد آموزشی (اخذ درس) و 18 تا 24 واحد پژوهش است که بسته به دانشگاه و رشته این واحدها کم و زیاد می‌شوند. دانشجو می‌بایست در هر نیمسال حداقل 6 و حداکثر 10 واحد درسی اخذ کند.

دکتری پژوهش محور

در این دوره، پژوهش دانشجو منجر به ارائه فناوری جدید، ارائه نظریه، تولید دانش فنی و یا ثبت اختراع می‌شود. تعداد دروس نیاز به اخذ در این دوره بسیار محدود است و پایان‌نامه از ارکان اصلی این دوره محسوب می‌‎شود. به‌طورکلی تنها سه تا هشت واحد از کل واحدهای دوره پژوهش‌محور مربوط به اخذ درس است و از 28 تا 33 واحد به رساله اختصاص پیدا می‎کند.

نکته: در شیوه‌نامه مقطع دکتری تخصصی دانشگاه آزاد، تعداد واحدهای درسی 15 تا 18 واحد و تعداد واحد‌های پژوهش 18 تا 21 واحد در نظر گرفته شده است.

طول دوره تحصیلی دکترا در کشور ایران بین چهار سال تا شش سال، یعنی هشت ترم تا 12 ترم تحصیلی است؛ البته بر حسب دانشگاه و تبصره‌های موجود ممکن است طول این دوره کمی بیشتر نیز بشود.

دوره پسا دکتری چیست و چند سال است؟

دوره پسادکتری یا به انگلیسی Postdoctoral Research که به طور غیررسمی به آن پست داک یا Postdoc هم گفته می‌شود به دوره‌ای از تحقیقات گفته می‌‎شود که محققان بعد از کسب درجه دکترا و قبل از یافتن شغل سپری می‌‎کنند.

گاهی به‌اشتباه به این دوره فوق دکتری نیز گفته می‌‎شود. علت اشتباه بودن این اصطلاح این است که دوره پسادکتری بالاتر از دکتری نیست. پژوهشگر با گذراندن این دوره تحقیقاتی در دانشگاه‌ها یا مراکز تحقیقاتی به کار مشغول می‌شوند؛ بنابراین هدف کارکردن در زمینه‌های تحقیقاتی و کسب تجربه است و گذراندن این دوره منجر به اخذ مدرک با این درجه نمی‌شود (درجه علمی دکتری باقی می‌ماند.)

طول دوره پسادکتری به طور کامل به دانشگاه یا مرکز تحقیقاتی موردنظر بستگی دارد و از بین یک سال تا پنج سال متغیر است.

جمع‌بندی

از جمله دوران زندگی بسیاری از افراد در قرن بیست و یکم، دوران تحصیلی آنها است. دوران تحصیلی دارای بسیاری از دوره‌های مختلف به همراه چالش‌ها و پستی بلندی‌ها است که فرد با گذراندن آنها به درجه عالی علمی و آکادمیک می‌رسد. در این مقاله به طور کامل به دوره های تحصیلات عالی پرداخته شد و طول هر دوره به همراه تعداد واحد‌هایی که دانشجو می‌بایست اخذ کند نیز بررسی شدند.

طول دوره کاردانی یا فوق دیپلم چقدر است؟

دوره کاردانی بین 2 تا 3 سال طول می‎کشد و دانشجو می‌بایست 72 تا 95 واحد را در این دوره بگذراند.

طول دوره کارشناسی یا لیسانس چقدر است؟

دوره کارشناسی ناپیوسته بین 2 تا 3 سال است و دانشجویان در این دوره باید 65 تا 70 واحد درسی اخذ کنند. کارشناسی ارشد ناپیوسته بین 4 تا 6 سال است و تعداد واحدها نیز بین 130 تا 160 واحد درسی است.