با بوجود آمدن بیت کوینبیت کوین چیست؟ از 0 تا 100 بیت کوین به زبان سادهبراستی بیت کوین چیه؟ افراد زیادی میخواهند با بیت کوین آشنا شوند، اما نمیتوانند در سایتها توضیح ساده ای از بیت کوین بیابند، این مقاله به توضیح بیت کوین به زبان ساده پرداخته است توسط ساتوشی ناکاماتو در سال 2008، عقیدهی خیلیها بر این شد که آیندهی نظام بانک داری در دستان بیت کوین است. شاید شنیده باشید که اتریوم بعد از بیت کوین، پر ارزش ترین ارز دیجیتال در حوزه ی ارز دیجیتال (Cryptocurrency) میباشد. اگر قرار است آینده در دستان رمز ارز بیت کوین باشد، پس چه نیازی به وجود اتریوم است؟ آیا اتریوم تنها یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین است؟ در ادامه ی این مقاله به بحث در مورد علت بوجود آمدن اتریوم و ویژگی های منحصر به فرد اتریوم خواهیم پرداخت.
اتریوم به طور خلاصه چیست؟
اتریوم یک فناوری بر پایه ی بلاک چین است، و همانند بیت کوین دارای یک دفتر کل توزیع شدهدفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger) چیست؟ - انواع DLTبرای رسیدن به درک درستی از ماهیت بلاک چین آشنایی با دفتر کل توزیع شده یا همان Distributed ledger(DLT) ضروری است، این مقاله عالی به بررسی کامل DLT پرداخته است و از ارز دیجیتال اتر (ether) برای پرداختهای همتا به همتا در یک شبکهی توزیع شده استفاده میکند. بلاکچینبراستی بلاکچین چیست؟ از 0 تا 100 بلاکچین به زبان سادهبراستی بلاکچین چیست؟ افراد زیادی میخواهند با بلاکچین آشنا شوند، اما نمیتوانند در سایتها توضیح ساده ای از بلاکچین بیابند، این مقاله به توضیح بلاچین به زبان ساده پرداخته تکنلوژیای است که در آن مرکزیتی وجود نداشته و قدرت دست هیچ شخص یا ارگانی نمیباشد، بلکه تمامی تصمیمات، بوسیلهی اکثریت اعضای آن شبکه اتخاذ میشود. اما اتریوم یک چیز فراتر از ارز دیجیتال میباشد. اتریوم بوجود آمد تا علاوه بر نامتمرکز کردن و توزیع کردن دادههای ارزی و بانکی، بسیاری از فعالیتها و امور روزانهی زندگی را نیز به سمت نامتمرکز بودن سوق دهد. از این جهت به اتریوم، نسل دوم بلاک چین گفته می شود.
اتریوم علاوه بر اینکه قادر است تراکنشهای مالی را در مخزن اطلاعات و دفتر کل ذخیره کند، بلکه قادر است تا کدهای برنامه نویسی و اطلاعات بدست آمدهی حاصل از این اجرای این کد را نیز در آن ذخیره کند. به این پدیده اصطلاحا قرارداد های هوشمند یا Smart Contracts میگویند. قرارداد هوشمند، کدی است که بر روی تمامی کامپیوترها و سیستمهای حاضر در شبکه ی بلاک چین اتریوم پخش شده است و وظیفهی اجرای کدها به جای یک سایت و یا یک سیستم متمرکز، با تمامی این کامپیوترها یا نودها میباشد. بنابراین امکان دستکاری و ایجاد تغییر در آن وجود ندارد و به همین خاطر بسیاری از امورات حساس را میتوان به وسیلهی قراردادهای هوشمند انجام داد. در بخشهای جلوتر، به طور کامل به این قضیه خواهیم پرداخت.
دوره بلاکچین برای همه
نمونه فیلمهایی از جلسات بلاکچین برای همه
تاریخچه بوجود آمدن اتریوم
شاید تصور کنید که قرارداد های هوشمند، همزمان با اتریوم بوجود آمد، اما اینطور نیست. نیک زابو (Nick Szabo) که یکی از افراد فعال در حوزه ی رمزنگاری بود، در سال 1990 قرارداد هوشمند را بوجود آورد. به گفتهی او، قرارداد هوشمند، یکسری از شروط است که شامل پروتکلهایی است که به صورت دیجیتال بین افراد پخش شدهاند و باعث بوجود آمدن اعتماد میشود. این یعنی 18 سال قبل از بوجود آمدن بیت کوین و بلاکچین و همچنین 25 سال قبل از اتریوم، قرارداد هوشمند وجود داشت. نیک زابو جزو اولین برنامه نویسهای بیت کوین بوده و اولین بیت کوین را از ساتوشی ناکاماتو دریافت کرد.
در سال 2013 فردی با نام ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) که برنامه نویسی جوان بود، و در حوزه ی بیت کوین و ارز دیجیتال فعالیت میکرد، پیشنهاد پیاده سازی قرارداد های هوشمند بر روی بیت کوین و مستر کوین (یک دیجی ارز و پل ارتباطی که بر روی ارز بیت کوین ساخته شده است) را مطرح کرد. در بیت کوین امکان برنامه نویسی وجود ندارد و تنها به داشتن چند اسکریپ یا کدهای ساده محدود است. با اینکه تیم مستر کوین از پیشنهاد ویتالیک شگفت زده شده بودند. اما به علت سنگین بودن و فاصلهی بسیار زیاد با اهداف بیت کوین، این پیشنهاد پذیرفته نشد. بنابراین در سال 2013، ویتالیک در قالب یک مقاله، ایدهی ساخت اتریوم که یک بلاک چین برای اهداف عمومی و تورینگ کامل یا Turing-complete است را معرفی کرد. جالب است بدانید در هنگام ساخت اتریوم، ویتالیک تنها 19 سال داشت. چیزی نگذشت که ویتالیک به یک بیلیونر تبدیل شد.
تورینگ کامل به طور خلاصه ماشینی است که با استفاده از منابع و زمان لازم بتواند تمامی مسائل کامپیوتری را حل کند. زبان های برنامه نویسی مثل c، java، python و... تورینگ کامل هستند.
بعد از منتشر شدن مقاله، ویتالیک فیدبکهای بسیار زیادی را دریافت کرد، یکی از این افرادی که مشتاق کار با ویتالیک برای توسعه ی بلاک چین اتریوم شد، دکتر گوین وود (Dr. Gavin Wood) بود. گووین مهارتهای برنامه نویسی ++C بالایی داشت و کار توسعهی اتریوم به وسیله ی این زبان را بر عهده گرفت و به عنوان CTO اتریوم، شروع به فعالیت کرد. برای اینکه افراد مختلف در قرارداد های هوشمند اتریوم شروع به فعالیت کنند، اتریوم میبایست به قدر زیادی شناخته شده میبود تا یک سیستم کامل متشکل از تعداد زیادی ماینر و فعال در این زمینه، بوجود میآمد.
بنابراین در ابتدا، فعالیت در زمینهی ارز دیجیتال اتر که امروز دومین پر قدرت ترین رمز ارز است را شروع کرد و در 30 جولای سال 2015، اولین ارز دیجیتال اتر استخراج شد. هدف ویتالیک از قرار دادن قرارداد های هوشمند داخل یک سیستم بلاک چینی، بوجود آوردن فناوریای بود که بتوان به وسیلهی آن، امور روزانه را، نه فقط در زمینههای بانکی، بلکه در دیگر زمینههای دیگر مثل خرید و فروش، خدمات پزشکی، صنعت، بازرگانی و... را انجام داد. و میتوان گفت که موفق هم شد، زیرا امروزه بسیاری از صنعتها هستند که این فناوری را وارد حوزه کاری خود کرده اند.
قرارداد های هوشمند
گفتیم که اتریوم برای پیاده سازی قرارداد های هوشمند داخل بلاک چین بوجود آمد. اما قرارداد هوشمند چیست و چه ویژگی هایی دارد؟ فرض کنید شما در یک سایت پیش بینی بازیهای ورزشی شرکت کردهاید و مقدار پولی را مانند هزاران نفر دیگر در آن سایت قرار دادهاید و بازی آینده را حدس زدهاید. بعد از اتمام آن بازی، متوجه میشود که پیش بینی شما درست بوده و مقدار زیادی پول برنده شدهاید. اما آن سایت از پرداخت وجه به شما سر باز میزند و یک اسم دیگر را به عنوان برنده اعلام میکند! غیر از برندگان واقعی، هیچ شخص دیگری متوجهی کلاهبرداری این سایت نخواهد شد. شاید تعجب کنید اما به وفور این اتفاق افتاده است!
حالا سناریوی دیگری را در نظر بگیرید که در آن، کدی نوشته شده است و یک سری شرطهایی در این کد قرار گرفته که با توجه به برنده شدن شخص شرکت کننده، وجه مربوطه به آن شخص واریز میشود و این کد نه فقط در یک سایت و به طور مخفی، بلکه بین هزاران کامپیوتر و به طور کاملا شفاف پخش شده است، حالا دیگر این کد حتما اجرا میشود و نتایج تمامی این کامپیوترها باید یکی باشد تا اطلاعات بلاک چین (در اینجا اتریوم) بروز رسانی شود. بنابراین اگر دهها نفر هم بخواهند کد را تغییر بدهند و نتایج را عوض کنند، به علت اینکه بیشتر نودها درست کار هستند، این اجازه را نخواهند داد. بنابراین در قرارداد های هوشمند، امکان حذف یا تغییر اطلاعات وجود ندارد و کاربران میتوانند از صحت و درستی کد نوشته شده و قرار گذاشته شده، اطمینان حاصل کنند. بنابراین از ویژگی های مهم قرارداد هوشمند میتوان به شفاف بودن کد، توزیع شده بودن، غیر قابل تعویض و در نتیجه امنیت بالا اشاره کرد.
الگوریتم های اجماع (Consensus Algorithms)
الگوریتم اجماع یا Consensus Algorithm، الگوریتمی است که برای توافق بین نود های شبکه ی بلاکچین بر سر تایید کردن بلاک و جلوگیری از فعالیت نود های خرابکار بوجود آمده است. بلاک چین اتریوم در زمان شروع فعالیت، از الگوریتم اثبات کار یا Proof Of Work استفاده میکرد، یعنی همان الگوریتمی که از ابتدا در بیت کوین مورد استفاده قرار گرفت. در این الگوریتم، نودهایی با نام Miner یا استخراج کننده، به رقابت با یکدیگر بر سر حل یک مسالهی ریاضی که نیاز به محاسبات زیادی دارند میپردازند. در این مساله نیاز به تولید مقدار بسیار زیادی هش کد میباشد و به همین علت، به تعداد دستگاههای زیادی با تعداد پردازندههای بالا نیاز است، هرچه ارزش ارز بالا تر برود و تعداد ماینرها بیشتر شود، میزان سختی مساله نیز بالا تر میرود. بنابراین علاوه بر هزینهبر بودن این کار، مقدار زیادی برق مصرف میشود.
اتریوم از همان زمان های نخست، در فکر جایگزین کردن الگوریتم اثبات کار با الگوریتم اجماع دیگری با نام اثبات سهام یا Proof Of Stock بود. در الگوریتم اثبات سهام، دیگر نیاز به تجهیزات گران قیمت و مصرف برق بالا نمیباشد، در این الگوریتم، نودها دیگر وظیفهی ماین کردن ندارند و به جای آن به تصدیق تراکنشها و ساخت بلاکها میپردازند. در اینجا به این نودها، تصدیق کننده یا Validator میگویند. در این الگوریتم، نودها یا Validatorها، مقداری اتریوم (یا فرض کنیم مقداری پول) را وارد شبکه میکنند و شبکه به طور تصادفی یک نود را به عنوان تصدیق کننده انتخاب میکند. هرچه میزان پول وارد شده بیشتر باشد، شانس انتخاب شدن آن نود بیشتر میشود. اگر مابقی نودها متوجهی انجام فعالیتهای خراب کارانهی یک نود شوند، مقدار پولی که آن نود در گرو گذاشته را میسوزانند و به این ترتیب، این الگوریتم باعث جلوگیری از فعالیتهای خرابکارانه میشود.
گفته میشود با پیاده سازی این الگوریتم 99.95 درصد از مصرف برق توسط اتریوم کاهش پیدا میکند. در آخرین فورک اتریوم انجام شده در این زمان، یعنی فورک Merge، الگوریتم اثبات سهام بالاخره جایگزین اثبات کار شد. البته لازم به ذکر است که اتریوم کلاسیک (جلوتر در موردش بحث میکنیم) هنوز از اثبات کار استفاده میکند.یکی از معایب الگوریتم اثبات سهام، این است که در آن مشارکت کنندههایی که از وضع مالی بهتری برخوردارند، شانس بالایی برای انتخاب شدن به عنوان Validator را نیز دارا میباشند. بنابراین میتوان گفت که قدرت شبکه در دست سرمایهداران میافتد که خوب این امر، نکتهای منفی برای یک سیستم بلاکچینی که هدف آن حذف متمرکز بودن است محسوب میشود.
پارامتر Gas
همانطور که پیش تر گفتیم، نودهای زیادی در حال ذخیره کردن کد های قرارداد هوشمند و اجرای آن هستند. همچنین نودهای ماینر در حال صحت سنجی و ساخت تراکنشها و قرار دادن آنها درون بلاک های زنجیره ی بلاک چین هستند. اما چرا باید هزینهی اینکار را بپردازند؟ چه سودی از این کار میبرند؟ در واقع پارامتر گس یا Gas، همان کارمزد در شبکه ی اتریوم میباشد. با ذخیره کردن کدهای قرارداد هوشمند و اجرای آن، بسته به اندازه ی کدها و میزان محاسبات آن کد، مقداری هزینه با عنوان گس از اجرا کنندهی توابع قرارداد و یا سازندهی آن دریافت میکنند. لازم به ذکر میباشد که این میزان ثابت نبوده و دائما در حال تغییر است. به عنوان مثال بعضی روزها و ساعتها، تعداد تراکنشها و اجرا ها بالا میرود که همزمان با این موضوع، مقدار گس نیز افزایش مییابد و بر عکس بعضی روزها این مقدار پایین است. مبلغ گس به وسیلهی ارز دیجیتال اتریوم یا همان اتر پرداخت میشود.
نمونه فیلمهای دورههای مهارتی
ماشین مجازی اتریوم یا EVM
مبحثی در بلاک چین اتریوم وجود دارد با نام ماشین مجازی اتریوم یا Ethereum Virtual Machine، به طور خلاصه، ماشین مجازی اتریوم، وظیفه ی ساختن و منتشر کردن (Deploy) قرارداد های هوشمند را بر عهده دارد. قراردادهای هوشمند به زبان سالیدیتی (Solidity) نوشته میشود که این زبان برنامه نویسی، یک زبان سطح بالا و نزدیک به زبان انسان است. اما این زبان برای ماشین قابل درک نیست و ماشین تنها OPCodeها و بایت کدها را متوجه میشود. برنامه نویسان بعد از نوشتن قرارداد هوشمند، آن را در قالب تراکنش در شبکه پخش میکنند و تمامی نودهای حاضر در شبکه، به وسیلهی ماشین مجازی یا EVM خود، قرارداد هوشمند را که به صورت تراکنش دریافت کردهاند، ابتدا صحت سنجی و سپس آن را تولید میکنند. با درست بودن و تایید شدن این قرارداد توسط اکثریت نودهای اتریوم، پارامتر حالت یا State اتریوم تغییر میکند و این قرارداد در سیستم تمامی نودها ثبت میشود. شکل زیر مراحل ساخته شدن یک قرارداد هوشمند را توسط ماشین مجازی اتریوم نمایش میدهد:
سالیدیتی یک زبان سطح بالایی است که توسط گوین وود پیشنهاد شد و در سال 2014 به وسیله ی تیم اتریوم توسعه یافت. این زبان شبیه به 3 زبان ++C، پایتون و جاوا اسکریپت است و مختص به اتریوم برای ساخت قرارداد های هوشمند میباشد.
حالت یا State در اتریوم به چه معناست؟
به طور خلاصه اگر بخواهیم بگوییم State در اتریوم چیست، باید گفت که تمامی اطلاعات در اتریوم به صورت متغیر-مقدار ذخیره میشوند و با هر تراکنشی که در اتریوم ساخته میشود، حالت یا State اتریوم تغییر پیدا میکند و این تغییر در مخزن اطلاعات یا بلاک چین تمامی نودها با بروز رسانی کردن به دست خود نودها انجام میشود. به عنوان مثال فرض کنید فردی با نام علی تازه حساب کیف پول اتریوم باز کرده است و هنوز هیچ تراکنشی به وسیلهی او صورت نگرفته است. بعد از اینکه او اولین تراکنش خود را انجام دهد، State اتریوم تغییر کرده و میزان تراکنشهای علی از 0 به 1 تغییر پیدا میکند.
استخراج کردن و تصدیق کردن بلاک ها در اتریوم
در قسمت الگوریتم های اجماع گفتیم که در آپدیت جدید اتریوم، الگوریتم اثبات سهام، جایگزین الگوریتم اثبات کار شده است. مدتی قبل تر، نودهای ماینر به رقابت با یکدیگر بر سر حل مساله محاسباتی میپردازند. در ارز دیجیتال بیت کوینبیت کوین چیست؟ از 0 تا 100 بیت کوین به زبان سادهبراستی بیت کوین چیه؟ افراد زیادی میخواهند با بیت کوین آشنا شوند، اما نمیتوانند در سایتها توضیح ساده ای از بیت کوین بیابند، این مقاله به توضیح بیت کوین به زبان ساده پرداخته است، سختی مساله طوری تغییر پیدا میکند تا هر 10 دقیقه تنها 1 بلاک ساخته شود. با توجه به محدود بودن سایز هر بلاک (که در حال حاضر 2 مگابایت میباشد) تعداد تراکنشهایی که در ثانیه توسط بیت کوین پذیرفته میشود تنها 7 عدد است. که این یک نکتهی منفی برای بیت کوین بحساب میآید - که باعث بوجود آمدن فورکهایی مانند بیت کوین کش شد تا سایز بلاکها را بیشتر کنند برای اینکه بتوانند تراکنش های بیشتری را در ثانیه ثبت کنند - اما در اتریوم در هر 14 ثانیه یک بلاک ساخته میشود. همچنین اتریوم میتواند 15 تا 30 تراکنش (به طور متوسط 20 تراکنش) را در ثانیه ثبت کند که این تعداد از تعداد تراکنشهای ثبت شده توسط بیت کوین بیشتر میباشد.
با توجه به تغییر الگوریتم اجماع در اتریوم، ماینرها میبایست با استخراج کردن خداحافظی کنند. بسیاری از ماینرها دستگاههای خود را خاموش کرده و برای فروش گذاشتهاند و خیلیها کلا با اتریوم خداحافظی کردند که این کار باعث کاهش 1 بیلیون دلاری ارزش اتریوم شد. میزان پاداش به ازای ساخت هر بلاک در حال حاضر 2 اتریوم می باشد. در سال 2016 این مقدار 5 اتریوم بابت ساخت هر بلاک بود و درست سال بعد یعنی در سال 2017 این مقدار به 3 اتریوم کاهش پیدا کرد. تا سال 2019 این مقدار ثابت ماند و بعد از آن، مقدار پاداش به 2 اتریوم کاهش پیدا کرد و تا کنون این مقدار باقی مانده است. همچنین ماینرها علاوه بر مقدار پاداش دریافتی، مقداری از مبلغ هر تراکنش ثبت شده را تحت عنوان Gas Fee یا کارمزد، به عنوان حق الزحمه خود بر میدارند. البته لازم به ذکر است که این قوانین برای اتریوم پیشین بود، و تیم اتریوم هنوز اطلاعات دقیقی در مورد اتریوم جدید ندادهاند.
انواع حساب ها در اتریوم
ثبت تمامی تراکنشها، باعث تغییر در حالت یا State حساب های اتریوم میشود. حسابها در اتریوم از یک جهت ساده تر از ارز های دیجیتال دیگر مانند بیت کوین میباشد. در بیت کوین، سیستمی با نام خروجی تراکنش های مصرف نشده یا Unspent Transaction Output که به اختصار UTXO میگویند وجود دارد. در این نوع ارزهای دیجیتال که به اصطلاح به آن UTXO based میگویند، مقدار دارایی کاربران را میتوان از تراکنشهای مربوط به او پیدا کرد. به عنوان مثال یک فردی در مجموع 5 بیت کوین در 12 تراکنش مربوط به خود دارد که به وسیله ی خروجی این 12 تراکنش، میتواند به خرج آن 5 بیت کوین بپردازد. اما در اتریوم، سیستم بر پایهی حساب کاربری یا Account Based است. دقیقا مانند حساب بانکی، کاربران یک حساب در بلاک چین اتریوم دارند که میزان دارایی آنها، تراکنشها و همچنین تعداد تراکنشهای آنها در داخل این حساب ثبت شده. همچنین این حساب در پایگاه دادهی تمامی نودهای شبکه ی اتریوم ذخیره شده است. بنابراین نباید نگران هک شدن یا تغییر اطلاعات بود.
با توجه به اینکه فناوری اتریوم، هم برای انتقال ارز دیجیتال اتر مورد استفاده قرار میگیرد و هم برای ساختن قرارداد های هوشمند، در نتیجه 2 نوع حساب مختلف در بلاک چین اتریوم وجود دارد. حساب اول مانند بقیهی ارزهای دیجیتال، حسابی برای کاربران عادی شبکه فراهم شده که به آن Externally Owned Account یا EOA میگویند. نوع حساب دیگری وجود دارد که همانند حساب کاربری شامل آدرس و دارایی میباشد. اما برای ذخیرهی قراردادهای هوشمند مورد استفاده قرار میگیرد. به این نوع حسابها Smart Contract Account یا SCA میگویند.
در حسابهای اتریوم، یک پارامتری وجود دارد به نام nonce (بخوانین نانس) که برابر با تعداد تراکنشهای انجام شده توسط آن حساب میباشد. بعد از ایجاد هر تراکنش توسط مالک حساب اتریوم، این پارامتر یک مقدار افزایش پیدا میکند. در حساب های EOA و SCA که برای کاربران و قراردادهای هوشمند است، پارامتر نانس و همچنین پارامتری برای میزان دارایی نیز وجود دارد (قرارداد هوشمند امکان نگهداری رمز ارز اتر را دارد). تفاوت اصلی این دو اکانت در ماهیت و بدنهی اکانت است. در اکانت از نوع حساب شخصی، مالک آن حساب یک کلید خصوصی دارد که نمیبایست آن را با هیچ شخصی به اشتراک بگذارد. به وسیلهی این کلید خصوصی، کاربر میتواند ادعای مالیکیت بر سر داراییهای خود را اثبات کند و آن را هرطور که میخواهد خرج کند. اما در حساب های قرارداد هوشمند، کلید خصوصی ای وجود ندارد و محتوای آن اکانت، کدها هستند.
انواع تراکنش ها در بلاک چین اتریوم
به طور کلی در اتریوم، 3 نوع تراکنش وجود دارد که برای موارد مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند. همانطور که پیشتر گفته شد، تمامی امورات در داخل بلاک چین اتریوم، به وسیلهی ثبت تراکنشها انجام میشوند. داخل هر تراکنش اتریوم، پارامترهای مختلفی وجود دارد مانند ورودی، مقدار گس، آی دی و... یکی از این پارامترهای مهم، پارامتر to است. این پارامتر در 3 تراکنش مختلف، مقادیر مختلفی را به عنوان ورودی دریافت میکند که به شرح آن میپردازیم.
تراکنش نوع اول: حساب به حساب
ساده ترین نوع تراکنش، انتقال ارز از یک حساب اتریوم به حساب دیگر اتریوم میباشد، مانند تمامی بانکها و یا ارز های دیجیتال. اگر فرد الف، قصد ارسال میزان خاصی ارز اتر به فرد ب داشت، آدرس حساب اتریوم فرد ب را در پارامتر to قرار میدهد و آن میزان ارز را به فرد ب منتقل میکند.
تراکنش نوع دوم: ساخت و انتشار (Deployment) قرارداد هوشمند
نوع دیگری تراکنش وجود دارد که برای ساخت قرارداد هوشمند مورد استفاده قرار میگیرد. هر قرارداد هوشمندی میبایست به وسیلهی یک آدرس حساب اتریوم یا همان یک شخص صورت بپذیرد. آن شخص میبایست از این نوع تراکنش استفاده کند. پارامتر to در این تراکنش مقدار خالی دارد و در عوض کد های قرارداد هوشمند از طریق فیلد داده، وارد تراکنش میشود و قرارداد به ثبت میرسد.
تراکنش نوع سوم: اجرای قرارداد هوشمند
قرارداد های هوشمند ساخته میشوند تا بتوان آن را اجرا کرد و از آن استفاده کرد. این قراردادها از تعدادی توابع تشکیل شدهاند که بنابر نوع استفاده، میتواند از هر تعدادی تابع تشکیل شده باشد. برای صدا زدن توابع (Function Call) و اجرای قراردادهای هوشمند (که منجر به تغییر حالت قرارداد در بلاک چین اتریوم میشود)، میبایست از تراکنش نوع سوم استفاده کنیم. در این تراکنش، مقدار پارامتر to باید برابر با آدرس حساب قرارداد هوشمند مورد نظر باشد. گفتیم که قرارداد های هوشمند هم مانند حسابهای عادی دارای آدرس اتریوم هستند. علت وجود آدرس نیز همین مورد است، که بتوان آن را صدا زد و اجرا کرد.
واحد های ارز در اتریوم
همانطور که ما از دو واحد ریال و تومان برای پول ملی استفاده میکنیم، در ارز های دیجیتال نیز ممکن است واحدهای مختلفی وجود داشته باشد. به عنوان مثال هر بیت کوین برابر با 100 میلیون ساتوشی است. در اتریوم هم واحدهای مختلفی برای اشاره به ارز اتر وجود دارد. منتها تعداد آن بیشتر از بقیهی رمز ارزها میباشد. کوچکترین مقدار در ارز اتریوم، واحد wei (بخوانید وی) است و بزرگترین آن ether که برابر با 10 به نمای 18 عدد wei میباشد. واحدهای مهم دیگری مانند کیلو وی، مگا وی، گیگا وی و... وجود دارد که برای آنها نیز نامهایی اختصاص داده شده است. در جدول زیر تمامی این واحدها را به همراه نام هایشان (نام SI) مشاهده میکنید.
دورههای مهارتی رشته کامپیوتر
اتریوم کلاسیک چیست؟
در سال 2016 یک شرکت آلمانی، سازمان خودگردان غیر متمرکز دیجیتال یا Decentralized Autonomous Organization (به اختصار DAO) را بر پایه ی قرارداد های هوشمند توسط فناوری اتریوم ساخت. این قرارداد به صورت خودکار انجام میشد و هدف از ایجاد آن، تشکیل یک صندوق سرمایه گذاری برای جذب ایدهها و انتخاب آنها توسط رای بود. در زمانی خیلی کوتاه، این پروژه توانست 150 میلیون دلار سرمایه را جذب خود کند. با توجه به اینکه کدهای قرارداد هوشمند، کد باز (Open Source) است، در نتیجه تمامی افراد قادر به خواندن و بررسی آن میباشند. متاسفانه به دلیل وجود آسیب پذیری در قسمتی از این کد، هکرها توانستند یک سوم این میزان سرمایه، یعنی 50 میلیون دلار را سرقت کنند.
بعد از این اتفاق، سرمایه گذاران خواستار تغییر در بلاکچینبراستی بلاکچین چیست؟ از 0 تا 100 بلاکچین به زبان سادهبراستی بلاکچین چیست؟ افراد زیادی میخواهند با بلاکچین آشنا شوند، اما نمیتوانند در سایتها توضیح ساده ای از بلاکچین بیابند، این مقاله به توضیح بلاچین به زبان ساده پرداخته و برگشت به بلاک قبل از سرقت شدند. به علت اینکه در بلاک چین، تمامی رویدادها به صورت تراکنشها و داخل بلاکها قرار دارند، در نتیجه میتوان تا روز بوجود آمدن اتریوم، به عقب برگشت. با به عقب برگشتن 1 بلاک، دارایی هکرها در واقع از حسابشان بردشته و به حساب DAO بر میگشت. اما عدهای اینکار را خلاف هدفها و آرمانهای بلاک چین دانستند و از این رو، موافق با اینکار نشدند. در نتیجهی دو دستگیای که در این زمان رخ داد، یک هارد فورک بوجود آمد که از بلاک قبل از سرقت شروع به کار کرد. اتریوم فعلی با اختصار ETH، همین اتریوم هارد فورک شده است و اتریومی که با زنجیره ی اصلی ادامه داد، به اتریوم کلاسیک با نماد ETC معروف است و هردو اتریوم همچنان در حال فعالیت هستند.
استاندارد های اتریوم
یکی از مباحث مهم در بحث اتریوم، استاندارد های اتریوم میباشد. قبل از ادامه ی بحث، میبایست 2 مورد را بدانیم. مورد اول اینکه استاندارد اصلا به چه معنی است؟ و مورد دوم اینکه توکن چیست؟
منظور از استاندارد چیست؟
استانداردها یکسری قوانین و مقررات وضع شدهای هستند برای همگام و همسان بودن ساختهها و نحوه ی برقراری ارتباط میان آنها. به عنوان مثال وقتی شما وارد یک ابزار موبایل فروشی میشوید و میگویید یک شارژر type-c میخواهم، این یک استاندارد است که برند موبایل شما از آن تبعیت کرده و شرکت دیگری نیز شارژری ساخته است که موبایل شما قادر به شارژ شدن به وسیلهی آن است. بدون هیچ ارتباطی توسط دو برند سازندهی موبایل و سازندهی شارژر، ارتباطی بین این دو تنها با رعایت کردن استاندارد فراهم شد. استاندارد در اتریوم نیز به همین شکل است.
توکن چیست؟
به طور خلاصه، توکن یک شیای است (چه به صورت واقعی و چه به صورت مجازی) که نمایندهی یک دارایی دیگر (چه به صورت واقعی و چه به صورت مجازی) است. به عنوان مثال میتوان گفت هر توکن یک پشتوانه دارد. توکنها انواع مختلفی دارند، مانند توکنهای قابل تعویض، غیر قابل تعویض، حمایتی، کاربردی و...، فرض کنید شرکتی در کار فروش طلا است و این شرکت یک توکن میسازد و به ازای هر گرم طلای خود، یک عدد از این توکن را وارد بازار میکند. با دریافت این توکن میتوان از این شرکت طلا گرفت. به این ترتیب این توکن ارزشمند میشود و ممکن است قیمت آن نیز به اندازهی قیمت طلا و یا از آن بیشتر شود. به عنوان مثال با داشتن 20 عدد از این توکن میتوان 20 گرم طلا از شرکت مربوطه دریافت کرد. جالب است بدانید در باب تئوری، میتوان گفت که پول رایج ایران یعنی ریال، به نوعی توکن است، که پشتوانهی آن نیز طلا است.
استاندارد ERC و EIP
در اتریوم 2 نوع استاندارد وجود دارد. استاندارد اول EIP یا Ethereum Improvement Proposal یا طرح بهبود اتریوم است. در این استاندارد، موارد مربوط به هستهی اصلی اتریوم و تغییر در ماهیت و ساختار اصلی آن قرار میگیرد. استاندارد نوع دوم، استاندارد ERC یا Ethereum Request (for) Comments است. این استاندارد برای توسعه دهندهها و سازندهها جهت رعایت یکسری قوانین برای پیاده سازی ویژگیهای جدید میباشد. استاندارد ERC، زیر مجموعه ی استاندارد EIP است.
در این قسمت 3 تا از معروف ترین و پر کاربرد ترین استانداردها که مربوط به ایجاد توکن است را معرفی خواهیم کرد.
استاندارد ERC-20
از معروف ترین استاندارد های توکن، این توکن میباشد که با عنوان توکن های قابل تعویض یا Fungible شناخته میشود. از جمله کاربرد این توکنها میتوان به توکنهای مربوط به ارز های مجازی، توکنهای سهام و توکنهای رای گیری اشاره کرد.
استاندارد ERC-721
این استاندارد، برای ساخت توکن های غیر قابل تعویض یا Non-Fungible Token (همان NFT) مورد استفاده قرار میگیرد. مانند توکنهای مربوط به اسناد و یا توکنهای مالکیت یک آهنگ و...
استاندارد ERC-777
این توکنها از نوع توکن های قابل تعویض میباشند، که به کاربران اجازهی ساخت توابع اضافی و ایجاد قابلیت جدید بر روی توکنها را میدهند. به عنوان مثال ساخت توابع برای تغییر مالکیت توکن یا برای بازیابی کلید خصوصی و... با توجه به اینکه میتوان تغییرات زیادی را در پیاده سازی این نوع توکن انجام داد، ممکن است آسیب پذیریهایی در توکنهای ساخته شده توسط این استاندارد صورت بپذیرد.
فورک های اتریوم
یکی از مباحث مهم در اتریوم، مساله ی فورک های اتریوم است، اکثر فورکها به دلیل مباحث مربوط به بروز رسانی سیستم اتریوم و رفع بعضی محدودیتها و ایجاد بعضی تواناییها به بلاک چین اتریوم انجام شد. از زمان ساخته شدن اتریوم تاکنون، فورکهای زیاده انجام شده است. در اینجا به طور خلاصه به تنها برخی از فورک های مهم اتریوم از زمان ساخته شدن تا امروز میپردازیم.
- وایت پیپر (white paper) اتریوم. تاریخ: 27 نوامبر 2013
- Yellow paper اتریوم. تاریخ: 1 آپریل 2014
- Ether sale: تاریخ: 22 ژوئیه تا 2 سپتامبر 2014
- هارد فورک frontier. تاریخ: 30 ژوئیه 2015
- هارد فورک frontier thawing. تاریخ: 7 سپتامبر 2015
- هارد فورک Homestead. تاریخ: 14 مارس 2016
- فورک DAO. تاریخ: 20 جولای 2016
- فورک Tangerine whistle. تاریخ: 18 اکتبر 2016
- فورک Spurious Dragon. تاریخ: 22 نوامبر 2016
- فورک Byzantium. تاریخ: 16 اکتبر 2017
- فورک Constantinople. تاریخ: 28 فوریه 2019
- فورک Istanbul. تاریخ: 8 دسامبر 2019
- فورک Muir Glacier. تاریخ: 2 ژوئن 2020
- فورک Berlin. تاریخ: 15 آپریل 2021
- فورک The Merge. تاریخ: 15 سپتامبر 2022
در این سال، ایدهی اتریوم به وسیلهی ویتالیک بوترین، در قالب مقاله منتشر شد (اتریوم در سال 2015 اجرا شد).
این مقاله که توسط دکتر گووین وود، توسعه دهندهی اتریوم منتشر شد، در مورد پروتکلها و قوانین اتریوم بود.
ارز دیجیتال اتریوم با نام اتر و نماد ETH به طور رسمی برای فروش گذاشته شد. مدت این فروش 42 روز بود و به وسیلهی بیت کوین، امکان فروش این ارز فراهم بود.
این هارد فورک، یکی از فورکهای مهم در تاریخ اتریوم بود. این فورک برای آشنایی توسعه دهنده ها با بلاک چین اتریوم بود. مقدار گس هر بلاک به 5000 عدد محدود شد (gas limit). همچنین به ماینرها اجازهی فعالیت داده شد.
در این فورک، مقدار gas limit یا محدودت گس 5000 برداشته و قیمت واحد گس برابر با 21 gwei یا 21 گیگا وی شد. در این زمان تراکنشها نیاز به 21 هزار گس برای ایجاد شدن داشتند.
در این فورک که هدف آن نگاه به آیندهی اتریوم بود، پروتکلهای زیادی تغییر کرد. همچنین پروتکلهای مربوط به شبکه ی اتریوم نیز دستخوش تغییراتی شد. اینکار باعث فراهم شدن امکان بروز رسانیهای مروبوط به شبکهی اتریوم در آینده میشد. همچنین در بسیاری از متون علمی، اولین نسخه ی پایدار یا Stable اتریوم را این فورک میدانند. در این فورک همچنین مباحث امنیتی شبکه نیز تقویت شد.
همانطور که در بالاتر در بخش اتریوم کلاسیک این بخش را توضیح دادیم. در این فورک، اتریوم به دو بخش مجزا از هم به نامهای اتریوم و اتریوم کلاسیک تبدیل شد.
در این فورک برای اولین بار نسبت به حملهی DOS واکنش داده شد. این کار به وسیله ی رسیدگی به سلامت و درست کار کردن کدهای عملیاتی یا OPCodeهای ارزان قیمت انجام شد.
این فورک، دومین واکنش به حمله ی DOS به شبکهی اتریوم بود که به وسیلهی تنظیم کردن (در واقعا افزایش) هزینههای مربوط به اجرا کردن OPCode صورت گرفت.
در این فورک، موارد زیادی تغییر کرد که از جمله مهم ترین آنها میتوان به کاهش میزان پاداش ماینرها از 5 اتریوم به ازای هر بلاک به 3 اتریوم اشاره کرد. همچنین متدهای جدید رمزنگاری به اتریوم اضافه شد.
از جمله مهمترین بروز رسانیهایی که در این فورک انجام گرفت، اطمینان این بود که با پیاده سازی الگوریتم PoS، بلاک چین فریز نشود (به اصطلاح قفل نکند). مقدار گس نیز برای یکسری از عملهایی در EVM بهینه شد. همچنین امکان ایجاد تعامل با آدرسهایی که هنوز ساخته نشدند نیز فراهم شد.
مقدار گس دوباره بهینهتر شد و راه های جلوگیری از حملات Dos نیز تقویب شد. همچنین امکانات جدیدی در زمینهی نوشتن توابع قراردادهای هوشمند بوجود آمد.
در این فورک میزان سختی الگوریتم اثبات کار یا Proof of Work افزایش یافت تا امنیت پلتفرم اتریوم تقویب شود.
میزان هزینهی گس بهینه و امکان ایجاد تراکنش از نوع های مختلف فراهم شد.
هدف اصلی این فورک، جایگزینی الگوریتم PoW با PoS یا جابجایی الگوریتم اثبات کار با اثبات سهام میباشد. در تاریخ 15 سپتامبر سال 2022، اتریوم بالاخره موفق به جایگزین کردن کامل الگوریتم اثبات سهام با اثبات کار شد، البته اتریوم کلاسیک هنوز از الگوریتم اثبات کار استفاده می کند.
اتریوم 2
با توجه به اینکه در خیلی از پروژه های بلاک چینی جدید، امکان ثبت تراکنش بالای 500 عدد در ثانیه وجود دارد که خیلی بیشتر از اتریوم است (اتریوم به طور متوسط توانایی ایجاد 20 تراکنش در ثانیه را دارد) و همچنین با توجه به مصرف برق بالای الگوریتم اثبات کار (PoW)، نسخهای از اتریوم در دست ساخت است که با نام اتریوم 2 معروف است. مهم ترین شاخص تغییرات در اتریوم 2، تغییر الگوریتم اثبات کار به اثبات سهام است. به وسیله ی اینکار، Scalability یا مقیاس پذیری شبکه ی اتریوم و همچنین امنیت و سرعت آن تا حد بسیار بالایی تقویت میشود. توجه کنید که با توجه به تغییرات متعددی که در لایه ی پروتکل اتریوم قرار است صورت بگیرد،
در نتیجه اتریوم 2 دیگر هارد فورکی از اتریوم نیست. بلکه کلا یک سیستم بلاک چین جدید میباشد. یکی دیگر از اهداف اتریوم 2، افزایش تعداد تراکنشها به 1000 تراکنش در ثانیه میباشد تا بتواند پاسخ گوی نیاز کاربران این شبکه باشد. اتریوم 2 مستقیما زیر نظر تیم اتریوم (ویتالیک بوترین، تیم بیکو و... ) قرار دارد. در آخرین آپدیت اتریوم، این پلتفرم اجرایی شده است اما تغییر کامل ETH به ETH2 مراحل زیادی دارد و قرار است مرحله به مرحله و در 3 فاز، این تغییرات صورت بگیرد. هنوز اطلاعات کاملی از ویژگی ها و مشخصات اتریوم 2 در دست نیست.
تفاوت اتریوم و بیت کوین
همزمان با ساخته شدن اتریوم، مقایسههای چالش برانگیز بین اتریوم و بیت کوین شروع شد، باید دانست که هدف اتریوم مانند بیت کوین تنها یک رمز ارز نیست، به معنای دیگر، اتریوم نسل دوم فناوری های بلاک چینی می باشد، در این نسل امکان نوشتن قرارداد هوشمند و نرم افزار های توزیع شده یا DApp وجود دارد. بنابراین این دو بلاک چین معروف با اینکه از نظر فناوری تا حدودی شبیه به یک دیگر هستند، اما اهداف آنها به طور کلی متفاوت است. در این قسمت به شباهت ها و تفاوت های این دو فناوری بلاک چینی میپردزیم.
شباهت های اتریوم و بیت کوین
این دو سیستم شباهتهای زیادی با هم دارند. از جمله این شباهتها، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- هر دوی آنها بر بستر بلاکچینبراستی بلاکچین چیست؟ از 0 تا 100 بلاکچین به زبان سادهبراستی بلاکچین چیست؟ افراد زیادی میخواهند با بلاکچین آشنا شوند، اما نمیتوانند در سایتها توضیح ساده ای از بلاکچین بیابند، این مقاله به توضیح بلاچین به زبان ساده پرداخته فعالیت میکنند.
- بلاک چین بیت کوین و اتریوم، از نوع عمومی (Public) است. یعنی همگان به آن دسترسی دارند.
- هیچ مرکزیت و ارگانی، این دو بلاک چین را تحت سرپرستی ندارند، بنابراین امکان برگشت مقدار ارز وجود ندارد.
- با توجه به توزیع شده بودن سیستم، امکان هک و نفوذ به آن تقریبا نزدیک به صفر است.
- برای ذخیرهی تراکنشها، ساخت بلاکها، هدر بلاک و... در هر دو سیستم، از هش استفاده میکنند.
- هر دو سیستم بر پایهی رمزنگاری نامتقارن و امضای دیجیتال میباشند.
تفاوت های اتریوم و بیت کوین
در مورد شباهتهای این دو سیستم گفتیم. حالا نوبت میرسد به تفاوت ها:
- بیت کوینبیت کوین چیست؟ از 0 تا 100 بیت کوین به زبان سادهبراستی بیت کوین چیه؟ افراد زیادی میخواهند با بیت کوین آشنا شوند، اما نمیتوانند در سایتها توضیح ساده ای از بیت کوین بیابند، این مقاله به توضیح بیت کوین به زبان ساده پرداخته است، نسل اول سیستم بلاک چین است و کد نویسی در آن به تنها چند اسکریپت ساده محدود است. اما اتریوم که نسل دوم میباشد، امکان کد نویسی با زبان سطح بالای Solidity در آن وجود دارد و ک های بسیار پیچیدهتری میتوان بر روی آن اجرا کرد (هر چند هنوز محدودیتهایی دارد و در حال بروز رسانی است).
- تعداد تراکنشهایی که در ثانیه توسط بیت کوین انجام میشود، 7 عدد است و در اتریوم این مقدار بین 15 تا 30 عدد میباشد (به طور متوسط 20 عدد).
- در بیت کوین، در هر 10 دقیقه، یک بلاک ساخته میشود. در اتریوم زمان ساخته شدن هر بلاک تنها 14 ثانیه میباشد.
- بیت کوین از الگوریتم SHA-256 و RIPMED160 برای هش کردن استفاده می کند و اتریوم برای هش کردن از سیستم keccak-256 استفاده می کند.
- تعداد بیت کوین محدود به 21 میلیون عدد می باشد، در حالی که تعداد اتریوم نامحدود است.
- از نظر ارزش در بازار، بیت کوین قیمت بیشتری نسبت به اتریوم دارد.
برنامه های غیر متمرکز یا DApps
یکی از موارد مهم در بلاک چین که در سالهای اخیر سرو صدا کرده، ساخت اپلیکیشن های غیر متمرکز یا Decentralized Applications بوده است. به طور خلاصه اپلیکیشنها یا برنامه های غیر متمرکز، برنامه هایی هستند که هیچ ارگان و سازمانی آن را کنترل نمی کند، بلکه تصمیم گیریهای مربوط به آن، توسط اکثریت نودهای موجود در شبکه انجام میشود. از این رو نیاز است تا برنامههای غیر متمرکز بر روی یک سیستم بلاک چینی پیاده سازی شوند.
اتریوم، اولین و بزرگترین پلتفرم برای ساخت برنامه های غیر متمرکز است. تاکنون برنامههای غیر متمرکز مختلفی در صنعتهای مختلف بر روی اتریوم ساخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. از ویژگی های مهم DAppها میتوان به متن باز یا Open Source بودن برنامهها اشاره کرد که باعث افزایش امنیت و اطمینان کاربران از درست کار کردن برنامه میشود. یکی از اهداف مهم اتریوم برای ساخت چنین برنامههایی، جلوگیری از سانسور اطلاعات و دادهها در برنامهها بود.
از جمله حوزههای برنامههای مهم غیر متمرکز که بر روی پلتفرم اتریوم پیاده سازی شده اند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- برنامههای استفاده شده در اینترنت اشیا (IoT). در اینترنت اشیا، بردهای الکترونیکی وجود دارد که با اینترنت در ارتباط هستند. به عنوان مثال مچبندهای هوشمند، درب پارکینگها، پنلهای خورشیدی برای تولید برق و... که همگی میتوانند به بلاک چین متصل شوند.
- بازیهایی که از بلاک چین برای ثبت دارایی کاربران استفاده میکنند. به عنوان مثال توکنهایی بوجود میآید که کاربر بوسیلهی آن توکنها میتواند در بازی امتیازات ویژهای کسب کند (مانند gem در بازی محبوب کلش آف کلن). علاوه بر استفاده از آن در بازی، میتواند این توکنها را به کاربران دیگر در یک بستر معاملاتی بفروشد.
- استفاده از بلاکچین اتریوم در ماشینهای خودران که اصطلاحا Vanet نام دارند. ثبت و ذخیرهی اطلاعات و ارتباط ماشینهای خودران با یکدیگر که تماما بر روی بستر بلاک چین انجام میشود (البته هنوز به طور گسترده پیاده سازی نشده است).
- ساخت برنامههای مربوط به خدمات درمانی (Healthcare): تاکنون برنامههای غیر متمرکز مختلفی جهت سهولت در انجام خدمات درمانی و پزشکی بیماران ساخته و مورد استفاده قرار گرفته است.
- تشکیل انواع صندوقهای مالی و اعتباری، سیستم وام دهی و... به وسیلهی قرارداد های هوشمند و ارتباط آن با برنامههای غیر متمرکز.
نمودار قیمت اتریوم
قیمت ارز اتریوم یعنی اتر، از زمان شروع فعالیتیش در سال 2015 تا کنون، فراز و نشیبهای زیادی داشته، اما بسیاری از تحلیل گران بازار ارز های دیجیتال، نسبت به آیندهی ارزش اتریوم خوشبین هستند، چرا که هر روز بر تعداد برنامههای غیر متمرکز افزوده میشود و پلتفرم اتریوم پرچمدار این زمینه است. تصویر زیر، نمودار قیمت اتریوم میباشد.
ویژگی های اتریوم
در این مقاله به ویژگی های اتریوم اشاره شد. در این قسمت به طور کامل و خلاصه، به مزایا و معایب بلاک چین اتریوم میپردازیم:
مزایا | معایب |
---|---|
توزیع شده بودن، شفافیت، امنیت | مقایس پذیری ناکافی |
امکان پیاده سازی مجزا به دلیل متن باز بودن | افزایش دائمی کارمزد تراکنش |
سایز بزرگ شبکه و افزایش امنیت | امکان متمرکز شدن |
امکان توکن سازی کردن | |
توانایی نوشتن قرارداد های هوشمند | |
ساخته شدن بلاک در زمان کوتاه | |
امکان ساخت برنامه های غیر متمرکز |
مزایای اتریوم
توزیع شده بودن
با توجه به اینکه اتریوم بر پایه ی بلاک چین میباشد، در نتیجه تمامی مزایای بلاک چین، شامل توزیع شده بودن، امنیت بالا، شفافیت و... را دارا است
امکان پیاده سازی مجزا به دلیل متن باز بودن
به دلیل متن باز بودن پروژهی اتریوم و ساخت لایهها و پروتکلهای مختلف جهت پیاده سازیهای متفاوت، شرکتهای بسیاری، به وسیلهی اتریوم، پیاده سازیهای مربوط به خود را انجام دادند. از نمونههای موفق این مورد میتوان به بلاک چین Quorum اشاره کرد که یک پلتفرم برای پیاده سازی بلاک چین خصوصی اتریوم است. به وسیلهی این پروژه، هر فرد و شرکتی میتواند پیاده سازی مربوط به خود را داشته باشد و ویژگیهای متفاوتی را حذف و یا اضافه کند.
سایز بزرگ شبکه و افزایش امنیت
با توجه به اینکه چندین هزار ماینر یا Validator در سرتاسر جهان به فعالیت و مشارکت با شبکه ی اتریوم میپردازد، در نتیجه وسعت شبکه ی اتریوم افزایش پیدا کرده است، هرچه تعداد ماینرها و تصدیق کنندهها بیشتر شود، به دلیل افزایش اکثریت نودهای درست کار، امنیت شبکه بیشتر میشود و مانع از فعالیت نودهای خرابکار میشود.
امکان توکن سازی کردن
گفتیم که یکی از مزایای اتریوم، توانایی کاربران جهت ساخت توکن است. تا کنون توکنهای بسیار زیادی بر روی بستربلاکچینبراستی بلاکچین چیست؟ از 0 تا 100 بلاکچین به زبان سادهبراستی بلاکچین چیست؟ افراد زیادی میخواهند با بلاکچین آشنا شوند، اما نمیتوانند در سایتها توضیح ساده ای از بلاکچین بیابند، این مقاله به توضیح بلاچین به زبان ساده پرداخته ساخته شده و شروع به فعالیت کردهاند.
توانایی نوشتن قرارداد های هوشمند
هدف اتریوم بر مبنای توانایی برای ساخت قراردادهای هوشمند بود، این یکی از بهترین و مهمترین مزایای بلاک چین اتریوم محسوب میشود.
ساخته شدن بلاک در زمان کوتاه
یکی از مزایای اتریوم کوتاه بودن زمان ساخت بلاک است. هر بلاک تنها 14 ثانیه طول میکشد تا ساخته شود.
امکان ساخت برنامه های غیر متمرکز
همانطور که گفته شد، ساخت برنامه های غیر متمرکز یا DAppها، از ویژگیهای منحصر بفرد بلاک چینهای نسل دوم مانند اتریوم است.
معایب اتریوم
مقیاس پذیری ناکافی
درست است که اتریوم میتواند به طور متوسط 20 تراکنش در ثانیه ایجاد کند و از بیت کوین جلو بزند. اما همچنان این مقدار بسیار پایین است. اتریوم تنها یک رمز ارز نیست و بسیاری از قرارداد های هوشمند، توکن های کاربردی، و برنامه های غیر متمرکز در بستر اتریوم ساخته شدهاند. بنابراین انتظار میرود تعداد تراکنشها خیلی بیشتر از این مقدار باشد. هیچ کاربری در یک بازی دوست ندارد دقایق زیادی را صبر کند تا معاملهاش انجام شود و یا هیچ بیماری نمیتواند قبل از عمل جراحی منتظر تایید شدن هویتش و انتقال اطلاعات پزشکیاش به دکتر بماند. بنابراین اتریوم قصد دارد تا در نسخههای بعدی بتواند تعداد تراکنشها را به بیش از 1 هزار عدد برساند. در تصویر زیر تعداد تراکنشهایی که در پلتفرمهای مختلف میتواند در یک ثانیه ایجاد شود را مشاهده کنید. همانطور که پیداست تعداد تراکنش های اتریوم و بیت کوین در برابر ویزا و ریپل بسیار ناچیز است.
افزایش دائمی کارمزد تراکنش
هزینه ی گس فی از زمان روی کار آمدن این پارامتر تا کنون، دائما در حال افزایش بوده، همچنین در روزها و ساعتهای بخصوصی به دلیل افزایش تعداد تراکنشها، این مقدار به مراتب بیشتر میشود. بنابراین میتوان گفت نمیشود در مورد آیندهی هزینهی ساخت یک قرارداد و اجرایش تصمیم درستی گرفت. حتی هزینهی اجرای قرارداد در ساعتهای مختف شبانه روز نیز متفاوت است که این یک نکتهی منفی برای اتریوم محسوب میشود.
امکان متمرکز شدن
متاسفانه یکی از مشکلاتی که در تمامی بلاک چینهایی که بوسیلهی الگوریتم های اجماع اثبات کار یا اثبات سهام فعالیت میکنند وجود دارد، امکان وجود متمرکز شدن است. با توجه به اینکه شرکتهای معروف و بزرگ شروع به ساخت استخرهای استخراج میکنند، و یا مقدار پول زیادی را به عنوان سهام یا استک در شبکه نگه میدارند، در نتیجه قدرت در بین شرکتها متمرکز میشود و اگر بتوانند بالای 50 درصد توان شبکه را در دست بگیرند، میتوانند هرکاری که دلشان میخواهد بکنند! این مشکل هم در بیت کوین وجود دارد و هم در اتریوم.
توکن های مهم در بستر اتریوم
تاکنون توکنهای بسیار زیادی در بستر اتریوم ساخته شده و در بازارهای معاملاتی به خرید و فروش رسیدهاند. در اینجا برخی از مهمترین توکنهای ایجاد شده در بستر اتریوم را معرفی میکنیم.
- یونی سواپ (UNI): یونی سواپ یک صرافی توزیع شده و غیر متمرکز است که بوسیلهی اتریوم ساخته شده و بر روی بستر اتریوم فعالیت میکند. این صرافی توکنی را با نام یونی عرضه کرده است تا کاربران به وسیلهی این توکن بتوانند توکن های ERC20 را به راحتی تبادل کنند.
- آوه (AAVE): از دیگر توکنهای مهم در بستر بلاک چین، توکن آوه میباشد. این توکن برای فرایندهای مربوط به وام دهی مورد استفاده قرار میگیرد.
- تتا (THETA): یکی از خلاقانهترین توکنهایی که به وسیله ی اتریوم ساخته شده است، توکن تتا میباشد. هدف این توکن ایجاد محیطی برای استریم کردن ویدیو ها است. افرادی که از اینترنت خوب و پر سرعتی دارند، ویدیو را در این شبکه برای نمایش میگذارند و در عوض افرادی هستند که این ویدیوها را تماشا میکنند. افرادی که ویدیو را به اشتراک میگذارند، به عنوان دستمزد، توکن تتا میگیرند که میتوانند با تبادلات این توکن در بازارهای معاملاتی، کسب درآمد کنند.
- چین لینک (CHAIN LINK): خود چین لینک یک اوراکل توزیع شده و غیر متمرکز است که از تعداد زیادی نود تشکیل شده. به وسیلهی این فناوری، میتوان اطلاعات و دادهها را از خارج از قرارداد های هوشمند، به داخل آن آورد. به عنوان مثال در کدنویسی اتریوم (به زبان سالیدیتی) هیچ کدی برای یافتن قیمت فعلی رمز ارز ها و توکن ها وجود ندارد. اما به وسیلهی چین لینک این امکان فراهم شده. نودهای شبکهی چین لینک به طور رایگان این کار را انجام نمیدهند و در قبال کاری که انجام دادند. توکن لینک یا LINK دریافت میکنند.
کیف پول های اتریوم
یکی از تصمیم گیریهای سخت مشتریان ارز های دیجیتال، انتخاب کیف پول برای ذخیرهی داراییها و رمز ارزها بوده است. با توجه به اینکه تعداد زیادی کیف پول وجود دارد و هرکدام از آنها هم امکانات، مزایا و معایب خاص خودشان را دارند، بنابراین قبل از انتخاب کیف پول بهتر است در مورد آن به طور کامل تحقیق کنید و بررسی کنید که کدام آیتم برای شما از اهمیت بالاتری برخوردار است. به عنوان مثال چند تا از ویژگیهای مهمی که کیف پولها میبایست داشته باشند را اینجا قرار میدهیم:
- از امنیت بالایی برخوردار باشند.
- کاربران تسلط کامل بر روی اطلاعات خود از قبیل واژه های mnemonic، کلید خصوصی و... داشته باشند.
- رابط کاربری خوب و کاربر پسندی داشته باشند.
- بر روی پلتفرمهای مختلف از قبیل web، desktop و گوشیهای هوشمند قابل نصب باشند.
- از ارز های دیجیتال مختلفی پشتیبانی کنند.
- دارای اجتماع بزرگی باشند.
کیف پولهای مختلف، بنابر سیاستهایی که دارند ممکن است برخی از ویژگیها را داشته و برخی را نداشته باشند. ممکن است یک کیف پول از تمامی ارزها و توکنها پشتیبانی کند، اما سرعت مناسبی نداشته باشد و یا یک کیف پول تنها در سیستم عامل اندروید قابل نصب باشد. این شما هستید که با توجه به نیازهای خود، کیف پولی را انتخاب میکنید.
در اینجا نام چند کیف پول معروف که کاربران بسیاری را به خود جذب کرده است را آوردهایم:
- MetaMask
- MyEtherWallet
- Trust Wallet
- Atomic Wallet
- Ledger Nano X
- Ledger Nano S
- Jaxx
- Rainbow
- Exodus
- Argent
- KeepKey
- Guarda
- Trezor
از کجا اتریوم بخریم؟
اگر از دستهی کاربرانی هستید که میخواهید ارز دیجیتال اتر خریداری کنید. باید بگوییم که خرید رمز ارز اتر هیچ فرقی با بقیهی رمز ارزهای موجود در بازار معاملاتی ندارد و همانند آنها میتوانید از راههای زیر اقدام به خرید اتر کنید:
- خرید از افرادی که اتر دارند (به کیف پول شما انتقال میدهند).
- خرید از صرافیهای موجود در داخل و یا خارج از کشور
- خرید از بازارهای ارزهای دیجیتال
البته یک روش چهارمی هم وجود دارد که خرید از بازارهای سیاه است (مانند خرید و فروش رمز ارز در دارک وب) که به هیچ وجه پیشنهاد نمیشود. کلاه برداری در این سایتها به شدت زیاد است و هر روزه سایتهای جدیدی به لیست کلاه برداران اضافه میشود. موقع خرید از صرافیهای خارجی باید دقت کنید که آیا آن صرافی ایران را تحریم کرده است یا خیر. برخی از صرافیها قوانین سفت و سخت برای احراز هویت دارند و ایرانیان قادر به استفاده از امکانات آن صرافی نیستند. به عنوان مثال صرافی بایننس (Binance) جزء این دسته میباشد. اما صرافیهایی هم هستند که کار با آنها راحتتر است و سخت گیری آنها (حداقل برای مبالغ کم) زیاد نمیباشد (مانند صرافی کوکوین (kucoin)).
جمع بندی
بدون شک اتریوم یکی از محبوب ترین و پرکاربرد ترین پلتفرمهای ساخته شدهی تحت بلاک چین است. بسیاری از قرارداد های هوشمند، توکن ها و پروژههای صنعتی بر روی بستر اتریوم ساخته شدهاند و هر روز شاهد گسترش و بزرگتر شدن اجتماع اتریوم هستیم. همچنین به دلیل داشتن ابزارهای متفاوتی برای پیاده سازی یک شبکه ی شخصی و خصوصی، و دارا بودن یک زبان برنامه نویسی مخصوص به خود، در بسیاری از مقالات و تحقیقات، رد و پای اتریوم را مشاهده میکنیم. اتریوم تاکنون بروز رسانیهای متعددی داده است و برای آیندهی خود هم برنامههای زیادی دارد. هنوز امکان رشد این پلتفرم وجود دارد و امیدواریم در آینده، شاهد بروز رسانیهای کاربردیتر و جذابتر باشیم.
آیا اتریوم مثل بیت کوین است؟
اتریوم و بیت کوین بوسیلهی فناوری بلاک چین پیاده سازی شدهاند و ارز های دیجیتال مخصوص به خود را دارند. در بیت کوین نام ارز دیجیتال نیز بیت کوین میباشد و در اتریوم، اتر. اما اهداف این دو فناوری با یکدیگر متفاوت است. هدف اصلی اتریوم، ایجاد امکان نوشتن قرارداد های هوشمند و ساخت برنامه های غیر متمرکز یا DApp است و هدف بیت کوین بیشتر ایجاد یک سیستم بانک داری غیر متمرکز و امن میباشد.
پارامتر گس در اتریوم چیست؟
گس یا Gas همان کارمزد در شبکه ی بلاک چین اتریوم می باشد. برای ایجاد تراکنشها چه برای انتقال ارز، چه برای ایجاد و اجرای قرارداد هوشمند، نیاز به مصرف کردن مقداری gas میباشیم. هزینهی gas به وسیلهی رمز ارز اتر صورت میپذیرد..
آینده ی اتریوم چگونه است؟
تجربه ثابت کرده که پیش بینی کردن آینده، کار سادهای نیست و خیلی از امورات ممکن است تغییر کنند. اما تحلیلگران آینده ی اتریوم را روشن میبینند. و به دلیل اینکه ارز اتر، دومین ارز با ارزش بازار ارز های دیجیتال است، سرمایه گذاری بلند مدت روی این ارز را نتیجه بخش میدانند.
آیا مشخص است سازنده ی اتریوم کیست؟
بله، سازنده ی اتریوم ویتالیک بوترین است. سازندهی اتریوم همانند سازندهی بیت کوین از نام مستعار استفاده نکرده و هویت واقعی خودش را از همان ابتدا آشکار کرده است.