معرفی گرایش های علوم کامپیوتر

رشته علوم کامپیوترعلوم کامپیوتر یا کامپیوتر ساینس چیستدر این صفحه به بررسی و موشکافی رشته علوم کامپیوتر اعم از بررسی بازار کار، گرایش‌ها، دروس و چارت درسی این رشته، میزان درآمد و حقوق فارغ التحصیلان این رشته و ادامه تحصیل در این رشته پرداخته‌ شده است. یکی از رشته‌های بین‌رشته‌ای است که از تلفیق دو رشته کامپیوتر و ریاضی تشکیل شده است. رشته علوم کامپیوتر بر پایه استدلال، منطق و ریاضیات است. به‌طورکلی دانشمندان علوم کامپیوتر به حل مسائل پیچیده کامپیوتری از طرق مختلف مانند هوش مصنوعیهوش مصنوعی (AI) چیست؟ انواع، کاربردها، مزایا و معایبهوش مصنوعی یا Artificial Intelligence یا به اختصار AI، امروزه کاربردهای بسیاری پیدا کرده و به یکی از داغ‌ترین حوزه‌های بشر تبدیل شده است، اما با این وجود بسیاری از افراد با کاربردهای آن آشنایی کامل ندارند، به همین علت در این صفحه کاربردها، مزایا و معایب AI بطور کامل بررسی شده است، بررسی و تحلیل داده‌ها، مباحث آماری، منطق و... می‌پردازند. دانشجویان این رشته، به طراحی، توسعه و تجزیه‌وتحلیل سیستم‌های کامپیوتری، نرم‌ افزارها و سخت افزارسخت افزار چیست - بررسی اجزای اصلی سخت افزار کامپیوتردر این صفحه بررسی شده که سخت افزار چیست و سخت افزار کامپیوتر به زبان ساده معرفی شده است، همچنین به بررسی اجزای اصلی سخت افزار کامپیوتر پرداخته شده استها برای حل مشکلات در انواع زمینه‌های علمی و اجتماعی و تجاری می‌پردازند. همچنین رشته علوم کامپیوتر از آن دسته از رشته‌هایی است که دارای تعداد گرایش‌های زیاد و متنوع است که در این مقاله قصد داریم تا به بررسی تمامی گرایش‌ های این رشته در مقاطع تحصیلی مختلف بپردازیم.

گرایش‌ های رشته علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی

رشته علوم کامپیوتر در مقطع لیسانس به‌صورت عمومی ارائه می‌شود و دارای گرایش خاصی نمی‌باشد. علاقه‌مندان به ادامه تحصیل در رشته علوم کامپیوتر، بعد از فارغ شدن و دریافت مدرک لیسانس می‌توانند برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی‌ ارشد، به گرایش‌های موجود در این رشته راه پیدا کنند.

گرایش‌ های رشته علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی‌ ارشد

به‌طورکلی رشته علوم کامپیوتر در مقطع فوق‌ لیسانس از 7 گرایش تشکیل شده‌است.

گرایش منطق و روش‌ های صوری

گرایش منطق و روش‌ های صوری پایه و اساس استدلال در مورد رفتار سیستم‌های محاسباتی و تأیید پایبندی آنها به ملزومات مشخص شده است. منطق و روش‌ های صوری نقش مهمی در تضمین قابل‌اطمینان بودن، امنیت سیستم‌ها و همچنین تضمین صحت نرم‌ افزارهای کامپیوتر دارد. گرایش منطق و روش‌ های صوری از دو بخش منطق و روش‌ های صوری تشکیل شده‌است.

منطق در واقع همان سیستمی از قوانین برای منطق و چرایی یک موضوع جهت بیان و دست‌کاری ایده‌ها و اطلاعات دارای ساختار است. مانند منطق کلاسی، منطق مدال، منطق زمانی و... روش‌ های صوری یا فرمال نیز به طور ساده به تکنیک‌های ریاضیاتی برای تعیین مشخصه‌ها، توسعه و تأیید سیستم‌های نرم‌ افزاری و سخت‌ افزاری گفته می‌شود.

در لیست زیر اهمیت و کارایی مبحث منطق و روش‌ های صوری ذکر شده‌است:

• تأیید و اعتبارسنجی سیستم‌ها
• تحلیل و تقویت امنیت سیستم‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری
• استدلال در مورد سیستم‌های هم‌زمان و موازی
• تجزیه‌وتحلیل سیستم‌های قدیمی
• طراحی الگوریتمآموزش طراحی الگوریتم به زبان سادهدرس طراحی الگوریتم‌ یکی از مهم‌ترین و بنیادیترین دروس‌ رشته کامپیوتر است. هدف از این درس، معرفی روش‌های مختلف طراحی الگوریتم‌ها برای حل مسائل گوناگون است، در این صفحه به معرفی و آموزش طراحی الگوریتم پرداخته شده است.ها و ساختمان دادهآموزش ساختمان داده و الگوریتمهر ساختمان داده یک نوع فرمت ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها در کامپیوتر است، که امکان دسترسی و اصلاح کارآمد آن داده‌ها را برای یکسری از الگوریتم‌ها و کاربردها فراهم می‌کند، در این صفحه به بررسی و آموزش ساختمان داده و الگوریتم پرداخته شده است

از منطق و روش‌ های صوری در حوزه‌های مختلفی استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای این گرایش را در لیست زیر مشاهده می‌کنید:

• بررسی مقاومت الگوریتم‌های رمزنگاریرمزنگاری چیست؟ بررسی انواع رمزنگاری و ویژگی های رمزنگاریرمزنگاری چیست و چگونه کار میکند؟ این مقاله عالی به معرفی رمز نگاری، انواع رمزنگاری از جمله متقارن و نامتقارن، الگوریتم های رمزنگاری و تاریخچه آن پرداخته است  
• طراحی و بهینه‌سازی سیستم‌های پایگاه دادهپایگاه داده چیست؟ – انواع، مفاهیم و کاربردهاپایگاه داده چیست؟ این مقاله به بررسی این موضوع و همچنین انواع پایگاه داده، کاربردهای پایگاه داده، محبوب ترین پایگاه های داده و اجزای اصلی پایگاه داده پرداخته  
• تضمین اجرای وظایف در محدوده زمانی سیستم‌های بلادرنگ

برای بررسی بیشتر این گرایش و مشاهده دروس ارائه شده برای این گرایش می‎‌توانید به صفحه گرایش منطق و روش های صوری ارشد علوم کامپیوترگرایش منطق و روش های صوری ارشد علوم کامپیوتراین صفحه عالی به معرفی گرایش منطق و روش های صوری ارشد علوم کامپیوتر پرداخته و درس‌های گرایش منطق و روش های صوری و کاربردها و مشاغل آن را معرفی کرده مراجعه کنید.

گرایش محاسبات علمی

گرایش محاسبات علمی از تکنیک‌های پیشرفته محاسباتی برای فهم و حل مسائل پیچیده استفاده می‌کند. هسته و هدف اصلی محاسبات علمی، توسعه و تعمیم مدل‌ها و شبیه‌سازی‌های سیستم‌های واقعی و طبیعی است. زمانی که ما برای حل مسائل علمی و مهندسی از کامپیوتر استفاده می‌کنیم، در واقع داریم از محاسبات علمی استفاده می‌کنیم؛ بنابراین می‌توان گفت برای این کار باید فهم کاملی از مسئله‌ای که بر روی آن کار می‌کنیم داشته باشیم. همچنین می‌بایست به‌وسیله ریاضیات بتوانیم آن را مدل‌سازی کنیم و سپس با استفاده از تکنیک‌های کامپیوتری به حل آن بپردازیم.

از دیگر ویژگی‌های محاسبات عملی این است که با استفاده از کامپیوتر می‌شود جهان واقعی را شبیه‌سازی کرد. به‌عنوان‌مثال موقعیت‌های خاصی را بازسازی کنیم تا وقایعی که در آینده ممکن است به وقوع بپیوندد را زودتر پیش‌بینی کنیم. علاوه بر سریع‌تر بودن و کم‌هزینه‌تر بودن این مورد، گاهی اوقات پیش می‌آید که چاره‌ای جز شبیه‌سازی و بازسازی وجود نخواهد داشت. به‌عنوان مثلاً آزمایش تغییر اقلیم و شرایط آب‌وهوایی در آزمایشگاه‌ها امکان‌پذیر نیست.

دانشمندان و دانشجویان علوم کامپیوتر، یک‌سری وظایفی دارند. از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شبیه‌سازی الگوریتم‌ها، ریاضیات و مدل‌های محاسباتی
• بهینه‌سازی سیستم‌های پیشرفته سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، شبکه و اجزای سیستم‌های مدیریت داده
• ایجاد زیرساخت‌های محاسباتی

از دانشجویان رشته محاسبات علمی انتظار می‌رود پس از اتمام دوره تحصیلی بتوانند:

• مسائل پیچیده را بشناسند.
• سیستم‌ها را تاحدامکان مفهوم‌سازی کنند.
• زیرساخت محاسباتی مناسبی را برای حل مسئله انتخاب کنند.
• خروجی‌های شبیه‌سازی‌شده را ارزیابی و اعتبارسنجی کنند.

برای بررسی بیشتر این گرایش و مشاهده دروس ارائه شده برای این گرایش می‌‎توانید به صفحه گرایش محاسبات علمی رشته علوم کامپیوتر ارشدگرایش محاسبات علمی رشته علوم کامپیوتراین صفحه عالی گرایش محاسبات علمی رشته علوم کامپیوتر و هدف این گرایش را معرفی و دروس گرایش محاسبات علمی و وظایف یک دانشمند محاسبات علمی را معرفی کرده مراجعه کنید.

گرایش الگوریتم و نظریه محاسبه

به‌طورکلی گرایش الگوریتم و نظریه محاسبه از طراحی و تحلیل الگوریتم‌ها، مطالعه پیچیدگی محاسباتی و کشف محدودیت‌ها تشکیل شده است. این گرایش به مطالعه در مورد الگوریتم‌ها و همچنین محاسبات می‌پردازد. پرسش به این سؤال که چه چیزهایی قابل‌محاسبه شدن هستند و چه چیزهایی نیستند نیز در حوزه این گرایش قرار دارند. باتوجه‌به اینکه بهینه‌سازی الگوریتم‌ها و کشف محدودیت‌های ذاتی محاسبات بر عهده این گرایش است، می‌توان گفت این گرایش زیر بنای جنبه‌های مختلف رشته علوم کامپیوتری را تشکیل می‎دهد. گرایش الگوریتم و نظریه محاسبه از 6 مفهوم کلیدی زیر تشکیل شده است که دانشجویان این رشته می‌بایست در مورد آنها اطلاعات کافی داشته باشند:

1. تئوری اتوماتا: تئوری اتوماتا به بررسی ماشین‌های Abstract می‌پردازد که توانایی محاسبات را دارد. اتوماتایی مانند اتوماتای فشاری، اتوماتای متناهی، ماشین تورینگ از نمونه‌های معروف و پرکاربرد تئوری اتوماتا محسوب می‎شوند. به‌طورکلی با استفاده از این تئوری می‌توانیم دریابیم که چه مسائلی به‌صورت الگوریتمیک قادر به حل‌کردن هستند و چه مسائلی نیستند.
2. زبان‌های صوری: از دیگر مفاهیم مورداستفاده در نظریه الگوریتم‌ها و محاسبه، زبان‌های صوری هستند. زبان‌های صوری یا فرمال به مجموعه‌ای از رشته‌ها با قوانین خاص برای دست‌کاری رشته‌ها گفته می‎شود که برای توصیف منطق و نحو یک‌زبان برنامه‌نویسی مورداستفاده واقع می‎شود. گرامرهای مستقل از متن و عبارات منظم از جمله این زبان‌ها هستند.
3. پیچیدگی محاسباتی: پیچیدگی محاسباتی، مسائل را بر اساس میزان سخت بودن آنها طبقه‌بندی می‌کند.
4. تجزیه تحلیل الگوریتم: شاید بتوان گفت از مهم‌ترین بخش‌های این گرایش می‌توان مورد تجزیه‌وتحلیل الگوریتم را نام برد که در آن امورات مهمی از جمله ارزیابی کارایی الگوریتم از جنبه‌های مختلفی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
5. نظریه محاسباتی: به طور خلاصه نظریه محاسبات، محدودیت‌های محاسباتی را بررسی می‌کند و به مشکلاتی می‌پردازد که به طور ذاتی غیرقابل‌حل هستند.
6. نظریه محاسبات و منطق صوری: منطق صوری و تکنیک‌های اثبات ریاضی، نقش مهمی در این گرایش دارند و در مواردی مانند ایجاد صحت و فرمال کردن مفاهیم محاسباتی استفاده می‌شود.

از جمله مهم‌ترین کاربردهای گرایش الگوریتم و نظریه محاسبه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• طراحی الگوریتم‌های کارآمد برای حل مسائل دنیای واقعی
• طراحی و اجرای زبان‌های برنامه‌نویسی،کامپایلرکامپایلر چیست و چگونه کار میکند و چرا از آن استفاده میشود؟کامپایلر (Compiler) یک برنامه‌ی خاص برای ترجمه سورس کد‌های (Source Code) یک زبان برنامه نویسی، به زبان ماشین یا بایت کد و یا یک زبان برنامه نویسی دیگر است و پارسر ها
• محافظت از داده‌ها و ایجاد پروتکل‌های رمزنگاری
• بهینه‌سازی و درک پیچیدگی محاسباتی پایگاه‌داده‌ها
• کمک به تولید فریم‌ورک‌های یادگیری ماشین و هوش مصنوعی

برای بررسی بیشتر این گرایش و مشاهده دروس ارائه شده برای این گرایش می‌‎توانید به صفحه گرایش الگوریتم و نظریه محاسبه رشته علوم کامپیوتر ارشدگرایش الگوریتم و نظریه محاسبه رشته علوم کامپیوتراین صفحه عالی گرایش الگوریتم و نظریه محاسبه رشته علوم کامپیوتر را معرفی کرده و دروس الگوریتم و نظریه محاسبه و کاربردهای این گرایش را بررسی کرده است مراجعه کنید.

گرایش محاسبات نرم و هوش مصنوعی

شاید فکر کنید که هوش مصنوعی تنها در گرایش مهندسی کامپیوتر وجود دارد. اما باید بدانید رشته هوش مصنوعی از تئوری‌های بسیار زیاد و پیچیده‌ای تشکیل شده است که بعضاً خارج از مباحث مهندسی هستند؛ بنابراین حوزه هوش مصنوعی تحت عنوان محاسبات نرم و هوش مصنوعی برای رشته علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی‌ ارشد ارائه شده است تا متقاضیان و علاقه‌مندان به رشته هوش مصنوعی که در حوزه علوم کامپیوتر فعالیت می‌کنند بتوانند وارد مبحث هوش مصنوعی شوند. زمینه‌های هوش مصنوعی مطرح شده در مهندسی کامپیوتر و علوم کامپیوتر در اکثر موارد شبیه به هم هستند؛ تنها نوع نگاه به قضیه است که فرق می‌کند.

یکی از مواردی که در این گرایش مطرح می‌‎شود، محاسبات نرم یا Soft Computing است. محاسبات نرم به مجموعه‌ای از تکنیک‌های که بر پایه هوش مصنوعی هستند گفته می‎‌‎شود. به‌وسیله محاسبات نرم می‌توان جوابی برای مسائل دنیای واقعی که محاسبات سخت قادر به پیداکردن جوابی برای آن نیست پیدا کنیم. گرایش محاسبات نرم و هوش مصنوعی از تعدادی مشخصه‌ها تشکیل شده است که در لیست زیر می‌توانید آنها را مشاهده کنید:

• الگوریتم‌ های محاسبات نرم تطبیق‌پذیر هستند.
• محاسبات نرم بر پایه منطق فازی، الگوریتم ژنتیک و یادگیری ماشین است.
• محاسبات نرم یک راه‌حل تقریبی اما جامع برای حل مسائل دنیای واقعی ارائه می‌دهد.
• در محاسبات نرم به مدل‌های ریاضی برای حل مسائل نیازی نداریم.
• حل مسائل دنیای واقعی به‌وسیله محاسبات نرم بر اساس ارائه نتایج تقریبی صورت می‌پذیرد که مدل‌های تحلیلی قادر به حل آن نیستند.

گرایش محاسبات نرم در موارد مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد که در لیست زیر برخی از مهم‌ترین آنها را مشاهده می‌کنید:

• در محصولات آشپزخانه مثل قهوه‌ساز، یخچال، ماشین لباسشویی و...
• در صنعت ساخت ربات و سازه‌های هوشمند
• در بازی‌هایی مانند شطرنج و پوکر
• در کمپرس‌کردن داده‌ها
• برای تشخیص دست خط و پردازش تصویرپردازش تصویر دیجیتال چیست؟ چه انواعی دارد؟ چه مراحلی را شامل می‌شود؟ پردازش تصویر یکی از فیلدهای پرطرفدار مرتبط با گرافیک کامپیوتر، بینایی کامپیوتر، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، و الگوریتم‌ها و محاسبات است که ارتباط تنگاتنگی میان تمام آنهاست. در نتیجه در این صفحه علاوه بر معرفی این فیلد، نقشه راهی نیز برای علاقه‌مندان این حوزه ارائه کرده‌ایم. 

برای بررسی بیشتر این گرایش و مشاهده دروس ارائه شده برای این گرایش می‌‎توانید به صفحه گرایش محاسبات نرم و هوش مصنوعی رشته علوم کامپیوتر ارشد گرایش محاسبات نرم و هوش مصنوعی رشته علوم کامپیوتراین صفحه عالی گرایش محاسبات نرم و هوش مصنوعی رشته علوم کامپیوتر را بطور کامل معرفی کرده و دروس گرایش محاسبات نرم و هوش مصنوعی و کاربردهای آن را معرفی کرده مراجعه کنید.

گرایش نظریه سیستم‌ ها

از دیگر گرایش‌ های رشته علوم کامپیوتر در مقطع فوق‌ لیسانس، گرایش نظریه سیستم‌ ها است. فهمیدن، مدل‌سازی‌کردن، مدیریت‌کردن سیستم‌های پیچیده کامپیوتری و نرم‌افزارها در حیطه کاری گرایش نظریه سیستم‌ ها است. گرایش نظریه سیستم‌ ها از 4 اصل اساسی زیر تشکیل شده است:

1. کلی‌نگری: کلی‌نگری در مباحث علوم کامپیوتر یعنی اینکه به یک سیستم نرم‌افزاری و کامپیوتری به‌صورت یک سیستم یکپارچه نگاه کرده شود، نه به تک‌تک اجزای آن.
2. غیرقابل‌پیش‌بینی بودن: در یک سیستم کامپیوتری ممکن است تک‌تک اجزا به‌درستی کار خودشان را انجام دهند؛ اما وقتی با یکدیگر کار می‌کنند ممکن است رفتارهای غیرمنتظره‌ای از خودشان نشان دهند که با بررسی‌های جداگانه اجزا غیرقابل‌پیش‌بینی باشند. بدین صورت اصل غیرقابل‌پیش‌بینی بودن اغلب نتیجه تعامل بین اجزا است و از جمله مواردی است که به درک و بهینه‌سازی عملکرد سیستم کمک می‌کند.
3. بازخورد: یکی از ضرورت‌های سیستم‌های کامپیوتری جهت نگهداری و بهینه‌سازی، حلقه بازخورد است. در علوم کامپیوتر نیز می‌توان از مکانیسم بازخورد برای کنترل و انطباق سیستم استفاده کرد. مثلاً مانیتورینگ و تنظیم عملکرد یک وب سرور بر اساس میزان بار ترافیکی آن
4. سلسه‌مراتب: یک سیستم عاملسیستم عامل چیست به زبان ساده، چرا باید از OS استفاده کنیم؟این مقاله عالی به معرفی سیستم عامل (Operating System|OS) به زبان ساده پرداخته، همچنین بررسی کرده که چرا باید از سیستم عامل استفاده کنیم را در نظر بگیرید. این سیستم‌عامل از ماژول‌های نرم‌افزاری مجزا تشکیل شده است که هرکدام به‌صورت سلسله‌مراتبی مرتب شده‌اند و وظایف خاصی را بر عهده دارند. درک این سازماندهی سلسله‌مراتبی برای طراحی و مدیریت سیستم‌های نرم‌افزاری بسیار امری مهمی تلقی می‌شود؛ به‌ویژه اگر قرار باشد نرم‌افزار در مقیاس بزرگ ساخته شود.

نظریه سیستم‌ ها کاربرد وسیعی در مباحث کامپیوتری دارد. از جمله:

• مدل‌کردن، تحلیل‌کردن و در نتیجه بهینه‌کردن سیستم‌های نرم‌افزاری
• طراحی، تجزیه‌وتحلیل و مدیریت شبکه‌های کامپیوتری جهت انتقال داده مطمئن
• بهینه‌کردن کارایی معماری کامپیوتر آموزش جامع معماری کامپیوتر در مهندسی کامپیوتر، معماری کامپیوتر مجموعه‌ای از قوانین و روش‌هایی است که به چگونگی طراحی، کارکرد، سازماندهی و پیاده سازی (ساخت) سیستم‌های کامپیوتری می‌پردازد، در این صفحه به بررسی و آموزش کامل معماری کامپیوتر پرداخته شده است 
• درک ماهیت کل‌نگر سیستم‌های کامپیوتری جهت شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و امنیت سایبریامنیت سایبری چیست؟ 0 تا 100 امنیت سایبری [cyber security]این مقاله به بررسی امنیت سایبری (cyber security)، انواع امنیت سایبری، اهمیت امنیت سایبری، یادگیری امنیت سایبری و شغل های امنیت سایبری پرداخته است 
• تأمین‌کردن یکپارچگی، سازگاری و قابل‌اطمینان بودن داده‌ها در پایگاه‌های داده
• مدل‌کردن الگوریتم‌های پیچیده و شبکه های عصبیشبکه عصبی یا شبکه عصبی مصنوعی (nueral network) چیست؟این مقاله عالی به معرفی شبکه عصبی یا شبکه عصبی مصنوعی (nueral network) پرداخته، همچنین الگوریتم شبکه عصبی، انواع و کاربرد و تاریخچه شبکه های عصبی بررسی شده 

برای بررسی بیشتر این گرایش و مشاهده دروس ارائه شده برای این گرایش می‌توانید به صفحه گرایش نظریه سیستم‌ها رشته علوم کامپیوتر ارشد گرایش نظریه سیستم ها ارشد علوم کامپیوتراین صفحه عالی به معرفی گرایش نظریه سیستم ها ارشد علوم کامپیوتر پرداخته و درس‌های گرایش نظریه سیستم ها و کاربردها و مشاغل گرایش نظریه سیستم ها را معرفی کرده مراجعه کنید.

گرایش علوم تصمیم و دانش

از دیگر گرایش‌های میان‌رشته‌ای علوم کامپیوتر، رشته علوم تصمیم و دانش است که از ترکیب تکنیک‌های ریاضی، آمار، علوم کامپیوتر و علوم رفتاری ایجاد شده است تا به حل مسائل پیچیده تصمیم‌گیری کمک کند. تمرکز علوم تصمیم و دانش بر روی توسعه مدل‌ها و متدهایی است که هدف آنها تصمیم‌گیری آگاهانه و منطقی است. این گرایش در حوزه‌های مختلفی کاربرد دارد؛ مانند تجارت، مهندسی، امور مالی، مراقبت‌های بهداشتی و غیره. گرایش علوم تصمیم و دانش از دو بخش علوم تصمیم و بخش دانش تشکیل شده است. علوم تصمیم شامل یک سری مفاهیم کلیدی است که در لیست زیر ذکر شده است:

• تجزیه‌وتحلیل تصمیم: تجزیه‌وتحلیل تصمیم به طور خلاصه یعنی مدل‌سازی و تجزیه‌وتحلیل تصمیمات پیچیده جهت شناسایی بهترین مسیر ممکن برای عمل‌کردن.
• تجزیه‌وتحلیل ریسک: یکی از اهداف علوم تصمیم، کمک به ارزیابی و مدیریت ریسک‌های مرتبط با انتخاب‌های مختلف است.
• بهینه‌سازی: باتوجه‌به اینکه مسائل دنیای واقعی دارای محدودیت‌هایی است که می‌بایست برای حل آنها در نظر گرفته شوند، علوم تصمیم از تکنیک‌های بهینه‌سازی برای یافتن بهترین راه‌حل برای حل مسائل با درنظرگرفتن محدودیت‌های موجود استفاده می‌کند.
• تصمیم‌گیری مبتنی بر داده: امروزه علوم تصمیم از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به‌ویژه تکنیک‌های یادگیری ماشین برای تصمیم‌گیری‌های داده‌محور استفاده می‌کند.

علوم تصمیم و دانش در حوزه‌های مختلفی کاربرد دارد که بعضی از معروف‌ترین آنها را در لیست زیر مشاهده می‌کنید:

• برنامه‌ریزی استراتژیک و تخصیص منابع برای کسب‌وکارها
• کمک به مراقبت‌های بهداشتی جهت اتخاذ تصمیم درست
• مدیریت سبدهای سرمایه‌گذاری و ارزیابی ریسک
• بهینه‌سازی زنجیره تأمین و مدیریت موجودی در امورات مالی

گرایش داده‌ کاوی

از گرایش‌های بسیار پرکاربرد و محبوب رشته علوم کامپیوتر در مقطع فوق‌ لیسانس می‌توان به گرایش داده کاویداده‌ کاوی چیست؟ بررسی 0 تا 100 دیتا ماینینگ (data mining)این مقاله عالی بررسی کرده که داده کاوی یا دیتا ماینینگ (data mining) چیست و چه کاربردی دارد، سپس انواع روش های داده کاوی و مزایای دیتا ماینینگ را بررسی کرده یا Data Mining اشاره کرد. در علم داده‌ کاوی، دانشمندان علوم داده می‌کوشند تا با مرتب‌کردن و جستجو در میان داده‌های خام، به شناسایی الگوها و روابط بین آن‌ها بپردازند. باتوجه‌به دیجیتالی‌شدن داده‌ها در عصر جدید و ذخیره تعداد بسیار زیادی اطلاعات به طور روزانه، گرایش داده‌ کاوی به یکی از گرایش‌های مهم در حوزه کامپیوتر بدل شده است. چه سازمان‌های خصوصی، چه ارگان‌های دولتی به یک نحوی با داده‌ها سروکار دارند؛ بنابراین می‌توان متوجه شد که از نظر مسائل مالی و تعداد کار نیز علم داده یکی از گرایش‌های تاپ است. داده‌ کاوی در مسائل مختلف مدیریت عملیات و برنامه‌ریزی استراتژی‌های تجارت مورداستفاده قرار می‌گیرد. مسائلی مانند بازاریابی، پشتیبانی مشتری، تولید، زنجیره تأمین، تبلیغات و فروش و بسیاری از موارد دیگر. عناصر اصلی داده‌ کاوی شامل یادگیری ماشین و تجزیه‌وتحلیل آماری و البته مدیریت داده‌ها برای آماده‌سازی داده‌ها جهت آنالیز آن است.

فرایند داده‌ کاوی متشکل از 4 فاز است. در فاز اول داده ها جمع آوری شده و درون مخازن داده (مانند پایگاه داده) ذخیره می‌شود. در فاز دوم داده ها آماده سازی می‌شوند، عملیات پاکسازی انجام می‌شود و داده ها به صورت یکپارچه آماده ی‌‎شوند برای فاز سوم. در فاز سوم که داده ها آماده و مرتب هستند، دانشمندان داده از تکنیک ها و الگوریتم های مناسبت جهت استخراج داده ها استفاده می‌کنند. در نهایت در فاز چهارم نتایج بدست آمده در فاز سوم برای ایجاد مدل های تحلیلی استفاده می‌شود و خروجی حاصل از آن، به تصمیم گیری های شرکت ها و سازمان ها کمک می‌کند.

داده کاوی در صنعت های مختلف، چه تجاری و چه آکادمیک کاربرد های متعددی دارد. در لیست زیر کاربرد های معروف این گرایش آورده شده‌است:

• خرده‌فروشی و بازارهای آنلاین
• خدمات مالی و اعتباری مانند بانک‌ها و مؤسسات مالی
• قیمت‌گذاری و سیستم‌های بیمه
• بخش تولید و بهبود عملیات کارخانه و زنجیره تأمین
• مراقبت‌های بهداشتی و کمک به پزشکان و تشخیص شرایط پزشکی

برای بررسی بیشتر این گرایش و مشاهده دروس ارائه شده برای این گرایش می‌توانید به صفحه گرایش داده‌ کاوی رشته علوم کامپیوتر ارشدگرایش داده کاوی علوم کامپیوتراین صفحه عالی به معرفی گرایش داده کاوی ارشد علوم کامپیوتر پرداخته و درس‌های گرایش داده‌ کاوی علوم کامپیوتر و کاربردها و مشاغل داده‌ کاوی را معرفی کرده مراجعه کنید.

گرایش‌ های رشته علوم کامپیوتر در مقطع دکتری

دوره دکتری علوم کامپیوتر که به‌عنوان بالاترین مقطع تحصیلی دانشگاهی محسوب می‌شود، به بررسی علمی مباحث نظری و علمی محاسبات مربوط به کامپیوتر می‌پردازد. در لیست زیر کلیات گرایش‌ های دکتری علوم کامپیوتر آورده شده است که توضیحات آنها مانند توضیحات گرایش‌ های کارشناسی‌ ارشد است:

• زبان‌های رسمی و روش‌ های صوری
• محاسبات علمی
• نظریه محاسبه
• محاسبات نرم و هوش مصنوعی
• نظریه سیستم‌ ها

تبصره: باتوجه‌به بروز تحولات سریع در این رشته، زمینه‌های تخصصی محدود به 5 مورد ذکر شده در لیست بالا نیستند و بر حسب تحولات جدید و تخصص های موجود در دانشگاه های کشور، زمینه های تخصصی دیگری را می‌توان مطابق با ضوابط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تعریف کرد و به این مجموعه افزود.

جمع‌بندی

یکی از رشته‌های میان‌رشته‌ای بسیار پر طرف‌دار، رشته علوم کامپیوتر است که از ادغام دو علم کامپیوتر و ریاضیات پدیدآمده است. دانشجویان این رشته با کمک استدلال‌ها و تئوری‌های ریاضیاتی سعی در حل مسائل پیچیده کامپیوتری دارند. علوم کامپیوتر در بسیاری از حوزه‌های کامپیوتر کاربردی است. حوزه‌هایی مانند پایگاه‌های داده، معماری کامپیوتر، امنیت سیستم‌ها، مباحث بهینه‌سازی، کار با داده‌ها و بسیاری از مورد دیگر. در این مقاله به معرفی تمامی گرایش‌ های رشته علوم کامپیوتر پرداخته شد تا راهنمایی برای شما متقاضیان و علاقه‌مندان رشته علوم کامپیوتر باشد.

مطالب مرتبط

همه مقالات

کامپیوتر چگونه کار می کند؟

کتاب های مهندسی کامپیوتر دانشگاه شریف

مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی قم

مهندسی کامپیوتر دانشگاه گلستان