نویسنده : معین منعمی - دانشجو ارشد کامپیوتر دانشگاه تهران معرفی رشته کامپیوتر
رشته‌ی کامپیوتر هم اکنون یکی از پرطرفدارترین و محبوب‌ترین رشته‌های مدرسه و دانشگاهی است که به دلیل پیشرفت تکنولوژی، این علم جایگاه مهمی در زندگی روزمره ما پیدا کرده است. ساخت کامپیوترها با هدف سادگی در انجام فعالیت‌های روزمره و پرتکرار انسان‌ها که انجام آن طاقت فرسا و زمان‌بر است، صورت گرفت. عصر امروز را می‌توان عصر اطلاعات و ارتباطات نامید و دلیل اصلی آن وجود کامپیوترها است. در کشور ما نیز این علم نقش مهمی در صنعت و شغل‌های مختلف دارد و همچنین این رشته در مدارس و دانشگاه‌ها تا مقطع دکتری تدریس می‌شود. در این مقاله به بررسی زیر شاخه های کامپیوتر در هنرستان و دانشگاه و بازار شغلی آن می‌پردازیم.
در صورتیکه به این مقاله علاقه‌مند هستید، ممکن است صفحات زیر نیز برای شما جذاب باشد:
- رشته کامپیوتر برای دخترآیا رشته کامپیوتر برای دختران مناسبت است؟
آمارها حاکی از آن است که زنان به سرعت در حال پیشرفت در علوم کامپیوتر و گرفتن شغل‌های تخصصی و حساس هستند در نتیجه در این صفحه نقش خانم‌ها را در رشته کامپیوتر بررسی و به طور کامل تحلیل کرده‌ایم. مناسب است. - آیا رشته کامپیوتر سخت استآیا رشته کامپیوتر سخت استبعضی از دانشجویان اغلب به علت فهم نادرست، استفاده از منبع آموزشی بی‌کیفیت و یا نگذاشتن زمان کافی بر روی درس از جانب خود فرد، دروس یک رشته را سخت تلقی میکنند در صورتی که اغلب شنیده‌ایم که سختی و آسانی یک رشته و یا درس نسبی است. در این صفحه این موضوع بسط داده شده است..
- بررسی مهاجرت رشته کامپیوتربررسی مهاجرت رشته کامپیوتر و مهندسان کامپیوتردر این صفحه رشته کامپیوتر برای مهاجرت، بهترین کشورها برای مهاجرت کامپیوتر و همچنین مراحل گام به گام اپلای و مهاجرت کامپیوتر به طور جامع بررسی شده است.
- بررسی مشاغل رشته کامپیوترمعرفی و بررسی مشاغل رشته کامپیوتردر این صفحه تمامی شغل‌های رشته کامپیوتر در ایران و خارج از کشور، شغل‌های رشته کامپیوتر برای خانم‌ها و شغل‌های پردرآمد رشته کامپیوتر و بهترین مشاغل رشته کامپیوتر در سال 2022 بررسی شده است..
- بررسی شرایط ورود به رشته کامپیوتربررسی شرایط ورود به رشته کامپیوتردر این مقاله شرایط ورود به رشته کامپیوتر از سال نهم از طریق هنرستان، سوابق تحصیلی و همچنین کنکور سراسری ریاضی پرداخته و مدارک لازم جهت ورود به این رشته و همچنین بازارکار و بهترین مشاغل از لحاظ محبوبیت و درآمد، بررسی شده است.
- معرفی بهترین دانشگاه های ایران به ترتیبمعرفی و بررسی بهترین دانشگاه های ایران
تقریبا تمامی دانشجویان و دانش‌آموزان در دوران تحصیل و به خصوص در هنگام انتخاب رشته می‌خواهند بدانند که بهترین دانشگاه های ایران به ترتیب چه دانشگاه‌هایی هستند، برای پاسخ به این پرسش در این صفحه رنکینگ دانشگاه های ایران در جهان را از نگاه نظام‌های رتبه بندی معتبر بررسی شده است. - بررسی درامد رشته کامپیوتربررسی درآمد رشته کامپیوتر در ایران و خارج از کشوردر این صفحه به بررسی درامد رشته کامپیوتر در ایران و همچنین درامد رشته کامپیوتر در خارج از کشور از جمله کانادا، آمریکا، انگلیس، فرانسه و دیگر کشورها پرداخته شده است در ایران و خارج از کشور.
- آیا رشته فنی حرفه ای خوب استآیا رشته فنی و حرفه ای برای تحصیل مناسب است؟در این صفحه به این پرسش متداول دانش آموزان که آیا رشته‌های فنی و حرفه‌ای خوب است یا خیر پرداخته شده و همچنین رشته فنی و حرفه‌ای از همه جوانب از جمله بازار کار و زیرشاخه‌های هر رشته بررسی شده است..
ادامه تحصیل در رشته کامپیوتر
دانش آموزانی که قصد ادامه تحصیل در رشته کامپیوتر را دارند، دو دسته هستند. دسته اول کسانی که از طریق هنرستان رشته کامپیوتر فنی و حرفه ای یا کاردنش به این حوزه ورود پیدا میکنند و از همان ابتدا برروی مسائل عملی رشته کامپیوتر فعالیت میکنند. دسته دوم کسانی که در رشته ریاضی فیزیک تحصیل میکنند و پس از اخذ دیپلم، می‌توانند در دانشگاه‌های سراسری با کنکور و یا در دانشگاه‌های بدون کنکور و با شرط معدل به تحصیل در این رشته بپردازند.
زیرشاخه های رشته کامپیوتر در دوره دوم متوسطه فنی و کاردانش
دانش‌آموزانی که قصد ورود به کامپیوتر از طریق هنرستان را دارند، می‌توانند به دو طریق ورود پیدا کنند.
هنرستان کاردانش که دارای گرایش‌های زیر است:
تصویرسازی دیجیتالی
برنامه نویسی پایگاه داده
طراحی و توسعه صفحات وب
تولید محتوای الکترونیکی
عیب‌یابی سیستم‌های رایانه‌ای
برنامه نویسی بازی‌های رایانه‌ای
هنرستان فنی و حرفه ای که دارای گرایش زیر است:
- شبکه و نرم افزار رایانه‌ای
رشته ی تصویرسازی دیجیتالی کاردانش
تصویرسازی دیجیتالی یکی از وسیع‌ترین و پرطرفدارترین شاخه های کامپیوتر است. این شاخه از کامپیوتر به مباحث گرافیکی کامپیوتر مانند ترسیم، تغییر و کار با تصاویر می‌پردازد. هنرجویان این رشته، با نرم افزارهای فتوشاپ و دیگر نرم افزارهای گرافیکی مانند illustrator، CorelDRAW و ... آشنا می‌شوند.
دروس تخصصی رشته تصویرسازی دیجیتالی
این رشته شامل 55 واحد فنی ، 42 واحد عمومی و 240 ساعت کارآموزی است که می‌توانید از آنها استفاده زیادی در عمل داشته باشید. واحدهای فنی آن به شرح زیر است:
- کاربر رایانه: این درس مباحث بسیار پایه‌ای و ساده را در کامپیوتر بررسی می‌کند.
کاربر نرم افزار اداری: در این درس با نرم افزارهای Microsoft Office مانند Word , Onenote و ... و یا نرم افزارهایی مانند Visio کار میکنند.
شهروند الکترونیکی: فراگیری این مهارت‌ها، توانایی استفاده از فناوری‌های نوین را در شهروندان افزایش می‌دهد.
- کاربر رایانه‌ای با فتوشاپ و کاربر رایانه‌ای با CorelDRAW: توانایی شناخت نرم افزار و تنظیمات صفحه و انواع ترسیمات، توانایی کار با محیط نرم افزار و ابزارهای کمکی ترسیم، توانایی ترسیمات، توانایی نگارش متن، توانایی عملیات تبدیلی و ...
کاربر گرافیک رایانه‌ای با illustrator: ایجاد و پیکره بندی پروژه، ترسیم تصاویر پرسپکتیو، افزودن جلوه‌های متنی به تصاویر، ايجاد گرافیک شبکه و ...
کاربر گرافیک رایانه‌ای با InDesign: بررسی و کاربرد InDesign، مدیریت صفحات اسناد و کتاب‌ها، کار با اشیا ولایه‌ها و جایدهی تصاویر، انجام تنظیمات زمینه و مدیریت رنگ و...
آینده شغلی
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در شغل‌هایی نظیر سرپرست سایت، طراح محصولات تبلیغاتی (بنر، ویدئو و ...)، مدرس دوره‌های مقدماتی علوم کامپیوتر، طراحی صفحات (ui designer)، ساخت انیمیشن‌ها، صدا سیما و ارگان‌های مرتبط با این رشته‌ها فعالیت کنند.
رشته برنامه نویسی پایگاه داده کاردانش
پایگاه داده یا بانک اطلاعاتی به مجموعه از داده‌های ساختارمند و منظم گفته می‌شود که درکامپیوتر ذخیره می‌شوند. پایگاه داده کاربرد بسیار وسیعی در کامپیوتر دارد. به عنوان مثال یک فروشگاه اینترنتی مانند دیجی کالا را در نظر بگیرید. این فروشگاه برای ذخیره اطلاعات شما از قبیل اکانت، خریدهای قبلی، سفارش‌ها و ... از پایگاه داده یا DataBase استفاده می‌کند. اگر قصد ادامه تحصیل در این رشته را دارید، باید بدانید که این رشته جنبه‌ی گرافیکی کمتری دارد و مسائل منطقی درآن بررسی می‌شود.
دروس تخصصی رشته برنامه نویسی پایگاه داده
این رشته شامل 55 واحد فنی ، 42 واحد عمومی و 240 ساعت کارآموزی است که می‌توانید از آنها استفاده زیادی در عمل داشته باشید. واحدهای فنی آن به شرح زیراست:
- کاربر رایانه
- کاربر نرم افزار اداری
- شهروند الکترونیکی
- مهارت عمومی برنامه نویسی
- طراحی صفحات وب
- کاربر بانک اطلاعاتی SQL Access: پایگاه داده یکی از سیستم‌های ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات است، بنابراین در این درس با یکی از پایگاه‌های ذخیره اطلاعات آشنا می‌شوید.
برنامه نویسی Windows Application: هدف این درس، آموزش مفاهیم پایه برنامه نویسی است.
برنامه نویسی Web Application
توسعه دهنده وب با PHP
HTML برای صفحات وب: یکی از عناصر کلیدی طراحی وبسایت، زبان نشانه گذاری HTML است که برای طراحی صفحات بکار می‌رود.
آینده شغلی
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند با عنوان برنامه نویس پایگاه داده در مراکز دولتی و یا خصوصی نظیر طراحی اتوماسیون اداری، پشتیبان سایت، شرکت‌های نرم افزاری، طراحی پروژه‌های بانک‌های اطلاعاتی و ... فعالیت کنند.
رشته طراحی و توسعه صفحات وب کاردانش
امروزه با پیشرفت تکنولوژی، اینترنت یکی از مهمترین بسترها برای ایجاد ارتباط و تحقیقات و ... می‌باشد. این رشته یکی از حوزه‌هایی است که ارتباط مستقیم با اینترنت دارد و برای طراحان و برنامه نویسان این حوزه، دارای جذابیت زیادی است، زیرا علاوه بر منطق، شامل فضای گرافیکی که مستقیما آن را مشاهده می‌کنید، می‌باشد. هدف این رشته ایجاد و طراحی صفحات با وب با استفاده از زبان‌های PHP، JAVA Scrpit و همچنین HTML می‌باشد. دانش اموزان این رشته می‌توانند پس از اخذ مدرک دیپلم، برای ادامه تحصیل در مقطع کاردانی اقدام نمایند و در یکی از مراکز فنی و حرفه ای کشور مشغول به تحصیل شوند.
دروس تخصصی رشته طراحی و توسعه صفحات وب
این رشته شامل 55 واحد فنی ، 42 واحد عمومی و 240 ساعت کارورزی است که می‌توانید از آنها استفاده زیادی در عمل داشته باشید. واحدهای فنی آن به شرح زیراست:
- رایانه کار مقدماتی
- طراح امور گرافیکی با رایانه
- طراح صفحات وب (مقدماتی)
- کاربر Flash: در این درس با نصب و کار با محیط نرم‌افزار فلش، ترسیم و رنگ، کار بارنگ، انتخاب و گروه‌بندی اشیاء، کار با سمبل‌ها، به‌کارگیری کارخانه، متحرک‌سازی و ... آشنا می‌شوید.
- رایانه کار پیشرفته
- طراح صفحات وب (پیشرفته)
- کاربر Adobe Premier: در این درس با نحوه کار در محیط این نرم‌افزار ویرایش و مونتاژ فیلم آشنا می‌شوید.
آینده شغلی
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند به عنوان برنامه نویس سمت سرور، تولید و طراحی صفحات وب و ... در شرکت‌های خصوصی و دولتی فعالیت کنند.
رشته تولید محتوای الکترونیکی کاردانش
یکی دیگر از زیرشاخه‌های کامپیوتر، تولید محتوای الکترونیکی است که فارغ التحصیلان این رشته توانایی طراحی و توسعه پروژه‌هایی با محتوای آموزشی، تبلیغاتی را به صورت چند رسانه‌ای خواهند داشت.
دروس تخصصی رشته تولید محتوای الکترونیکی
این رشته شامل 56 واحد فنی ، 42 واحد عمومی و 240 ساعت کارورزی است که می‌توانید از آنها استفاده زیادی در عمل داشته باشید. واحدهای فنی آن به شرح زیراست:
- رایانه کار مقدماتی
- رایانه کار پیشرفته
- طراح امور گرافیکی با رایانه
- کاربر میکس صدا و تصویر
- کاربر Director: هدف این پروژه کار با نرم افزار Director و آماده‌سازی هنرجو برای ورود به بازارکار است.
- کاربر Autodesk Maya: این درس برای تولید انیمیشن‌های مختلف بکار می‌رود.
- کاربر Capturing: هدف اصلی این درس نصب و کار با محیط نرم افزارهای مربوط به کپچرینگ ، ایجاد فلوچارت و تنظیم سناریو تولید برنامه چند رسانه‌ای و مدیریت اسلاید‌ها و کار با جلوه‌های متحرک سازی می‌باشد.
- کاربرFlash
آینده شغلی
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند به صورت فردی و یا گروهی، شرکت‌هایی نظیر تولید نرم افزار، تولید سایت و استارتاپ هایی نظیر این شاخه‌ها تاسیس کنند و یا می‌توانند بصورت فردی در شغل‌هایی نظیر کمک مربی آموزش کامپیوتر، مسئول کارگاه‌های آموزشی، مسئول آرشیوهای نرم افزاری، کمک برنامه نویس سیستم‌های کاربردی کامپیوتر، مربی آموزش کامپیوتر، منشی کامپیوتری، برنامه ساز سیستم‌های کاربردی کامپیوتر و ... فعالیت کنند.
رشته عیب یابی سیستم های دیجیتالی کاردانش
امروزه با گستردگی سیستم‌های کامپیوتر و دیجیتالی، این رشته به منظور تامین نیروی شاغل مورد نیاز بازار کار، بسیار حائز اهمیت است و در برخی از هنرستان‌ها این رشته پایه گذاری شده است. دانش اموزان این رشته می‌توانند پس از اخذ مدرک دیپلم، برای ادامه تحصیل در مقطع کاردانی اقدام نمایند و در یکی از مراکز فنی و حرفه ای کشور مشغول به تحصیل شوند.
دروس تخصصی رشته عیب یابی سیستم های دیجیتالی
این رشته شامل 52 واحد فنی ، 42 واحد عمومی و 240 ساعت کارآموزی است که می‌توانید از آنها استفاده زیادی در عمل داشته باشید. واحدهای فنی آن به شرح زیراست:
- کاربر رایانه
- کاربر نرم افزار اداری
- اسمبل و ارتقا دهنده‌ی کامپیوترهای شخصی
- کاربر tablet
- کاربر عمومی رایانه شخصی
- کاربر اندروید
- مونتاژ رایانه
- شهروند الکترونیکی
- تعمیرکار laptop
- تعمیرکار ماهر pc-laptop
- تعمیرکار تبلت، فیلت و ساعت هوشمند
- بازاریابی الکترونیکی
- تعمیرکار عمومی رایانه شخصی
- تعمیرکار تلفن همراه
- مدیر فروشگاه اینترنتی
- CompTIA+A: این درس به معرفی و کاربرد اجزای سخت افزار از مبتدی تا حرفه‌ای می‌پردازد.
آینده شغلی
باتوجه به آموزش های کاربردی که در این رشته مشاهده می‌شود ، فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند به راحتی جذب بازار کار شوند و همچنین می‌توانند در شرکت‌های عیب‌یابی و تعمیر لوازم دیجیتالی و الکترونیکی مشغول به کار شوند. علاوه براین می‌توانند کسب و کار شخصی خود را داشته باشند و شغل خود را توسعه دهند.
رشته برنامه نویسی بازی های رایانه ای کاردانش
امروزه صنعت بازی سازی، یکی از صنعت های پردرآمد و پر رونق حوزه‌ی کامپیوتر است و توجه بیش از پیش عموم مردم به این صنعت، منجر به ایجاد این رشته در هنرستان‌های کاردانش شده است. همچنین این صنعت آینده‌ی درخشانی در کشور ما دارد و بسیاری از شرکت‌ها در این حوزه مشغول به فعالیت هستند.
دروس تخصصی رشته برنامه نویسی بازی های رایانه ای
- کاربر رایانه
- کاربر نرم افزار اداری
- مهارت عمومی برنامه نویسی
- شهروند الکترونیکی
- بازی سازی‌های مقدماتی با موتور Unity: این درس به ساخت بازی‌ها توسط موتور یونیتی که یک موتور قدرتمند بازی سازی است، می‌پردازد.
- رایانه کار ICDL2
- برنامه نویسی بازی‌های رایانه‌ای
- بازاریابی الکترونیکی
- مدیر بازی‌های شبکه‌ای (game net)
آینده شغلی
فارغ التحصیلان می‌توانند در شغل‌هایی نظیر مدرس بازی سازی، فعالیت در شرکت‌های خصوصی و دولتی بازی سازی و همچنین می‌توانند ایده های خود را تحت استارتاپ پیاده سازی کنند.
رشته کامپیوتر، شبکه و نرم افزار فنی و حرفه ای
این رشته مختص هنرستان‌های فنی حرفه ای است، در هنرستان‌های کاردانش، مباحث عملی در اولویت است ولی در هنرستان‌های فنی و حرفه ای علاوه بر مباحث فنی، مباحث تئوری هم بررسی می‌شود و در علوم کامپیوتر، برای پیشرفت بیشتر، بهتر است که مباحث تئوری در کنار عملی، مورد بررسی قرار گیرد.
نرم افزار و شبکه نقش اساسی در رشته ی کامپیوتر دارند، تمام سیستم‌هایی که در صنعت و یا زندگی روزمره استفاده می‌شوند ، بخش سخت افزاری و نرم افزاری را دارا می‌باشند و برای ارتباط از شبکه استفاده میکنند، بنابراین این حوزه بسیار حائز اهمیت است و آینده‌ی شغلی بسیار مناسبی دارد.
دروس تخصصی رشته کامپیوتر، شبکه و نرم افزار فنی و حرفه ای
- نصب، راه اندازی و و نگهداری سیستم عامل و نرم افزارهای کاربردی
- تولید محتوای الکترونیک و برنامه سازی
- دانش فنی
- نقشه کشی فنی رایانه
- برنامه سازی و تولید نرم افزارهای کاربردی
- نصب و راه اندازی و نگهداری تجهیزات شبکه و سخت افزار
- طراحی و پیاده سازی شبکه‌های کامپیوتری
- طراحی و پیاده سازی پایگاه داده‌ها و وب
- تولید و پیاده سازی سیستم‌های اطلاعاتی
پس از گذراندن سه سال تحصیلی در هنرستان و فارغ التحصیلی می‌توانید در مقاطع بالاتر ادامه تحصیل دهید.
آینده شغلی
فارغ التحصیلان در این رشته می‌توانند در مشاغلی نظیر برنامه سازی سیستم‌های کامپیوتری، طراحی و برنامه نویسی وب سایت، تکنسین وب سایت، تکنسین شبکه‌های رایانه‌ای ، مدیر و مهندس شبکه های رایانه ای ، پشتیبان وب سایت، اپراتور رایانه، فعالیت در زمینه‌های هوش مصنوعی و ... مشغول به کار شوند.
مسابقات علمی – کاربردی (علمی و عملی)
این مسابقه هرساله برای دانشجویان سال دوازدهم فنی و کاردانش درگرایش‌های مختلف و همچنین کامپیوتر برگزار می‌شود. دانش آموزان در مرحله ی اول مسابقات استانی شرکت میکنند و در صورت کسب مقام، به مرحله ی کشوری ورودی پیدا کرده و با منتخبان کشوری مسابقه می‌دهند و درصورت کسب مقام کشوری، تسهیلات ویژه‌ای برای آنان در نظر گرفته می‌شود.
فنی و حرفه ای بهتر است یا کاردانش؟
همانطور که در مطالب قبلی اشاره شد، تفاوت این دو رشته، در میزان انجام کارهای عملی و تئوری است. در فنی حرفه‌ای علاوه بر مطالب عملی، مطالب تئوری نیز تدریس می‌شود که برای کسب دانش بیشتر، بعد از اخذ دیپلم، بهتر است به دانشگاه ورود پیدا کنید و مهارت‌های خود را افزایش داده و در صورت علاقه، در مقاطع ارشد و دکتری نیز ادامه تحصیل دهید. هنرستان کاردانش از همان ابتدا برروی مباحث عملی کار می‌کند و بعد از اخذ دیپلم، شرایط مشغول شدن در رشته ی مرتبط را دارید. همچنین در صورت علاقه می‌توانید به دانشگاه ها ورود پیدا کنید و مهارت‌ها و دانش خود را افزایش دهید. در نتیجه بهترین تصمیم را براساس علاقه خود می‌توانید داشته باشید. برای مطالعه بیشتر و مقایسه بهتر این دو رشته به مقاله ورود به رشته ی کامپیوتر فنی و حرفه ای و کاردانش مراجعه کنید.
شرایط ادامه تحصیل در دانشگاه پس از اخذ مدرک دیپلم
بعد از اخذ مدرک دیپلم، وقت آن فرارسیده که انتخاب کنید آیا قصد ادامه تحصیل در دانشگاه دارید یا خیر. اگر رشته ی فنی یا کاردانش هستید، می‌توانید در دانشکده یا دانشگاه‌های فنی مختلف در کشور مشغول به ادامه تحصیل شوید و این روند را تا دکتری ادامه دهید. اگر رشته‌ی فنی یا کاردانش هستید، قادر خواهید بود با شرط معدل و بدون کنکور در مقطع کاردانی و در دانشگاه های فنی مشغول به ادامه تحصیل شوید. بعد از اخذ مدرک کاردانی می‌توانید برای تحصیل در مقطع کارشناسی اقدام کنید و همچنین بعد از کارشناسی درکنکور ارشد شرکت کرده و تحصیلات عالی خود را در دانشگاه‌های سراسری و تاپ کشور ادامه دهید.
کاردانی گرایش نرم افزار فنی و حرفه ای
دانشجویان رشته نرم افزار، به نگهداری، تولید و اجرای نرم افزارهای کامپیوتر می‌پردازند و همچنین دارای زمینه‌های کاربردی متنوعی به شرح زیر هستند:
- ایجاد راهکاری امنیتی در سیستم‌های مختلف
- مدیریت پروژه‌های تولید نرم افزار
- فعالیت در زمینه‌های توسعه (Develop) نرم افزار و سایت‌ها
- برنامه نویسی در صنعت های مختلف مانند سخت افزار، نرم افزار، میکروکنترلر و ...
- طراحی و بهینه سازی پایگاه داده‌ها
ساختمان داده و طراحی الگوریتم، پایگاه داده، طراحی اپلیکیشن و دروسی از قبیل می‌توانند در این حوزه بسیار کاربردی باشند.
ساختمان داده (Data Structure) یکی از دروس مهم رشته کامپیوتر است که یادگیری آن برای هر مهندس کامپیوتری حائز اهمیت است. فرض کنید ظرفی از اطلاعات کاملا بی‌نظم دارید و باید به این اطلاعات یا داده‌ها متناسب با نیازتان نظم دهید. ساختمان داده به ساخت یک ساختار منظم برای مدیریت داده ها می‌پردازد.
طراحی الگوریتم مکمل ساختمان داده است. هرکار و یا فرآیندی برای اجرا یک روندی را طی می‌کند، به عنوان مثال یک انسان، صبح از خواب بیدار می‌شود، مسواک می‌زند، آماده می‌شود و ادامه ی روند زندگی خود را تا آخر شب ادامه می‌دهد، تمام کارهایی که این انسان انجام می‌دهد، اجرای یک الگوریتم است که برای آن تعریف شده است. این مبحث در دنیای کامپیوتر بسیار حائز اهمیت است و کامپیوترها توسط الگوریتم های متنوعی فعالیت میکنند.
کاردانی گرایش سخت افزار فنی و حرفه ای
دانشجویان رشته سخت افزار، به تحلیل، عیب‌یابی ، ساخت، طراحی و برنامه نویسی سخت افزار کامپیوتر می‌پردازند. این گرایش زمینه‌های کاربردی متنوعی به شرح زیر دارد:
- بهینه سازی مدارات مختلف
- طراحی و ایجاد الگوهای مختلف سخت افزار
- استفاده از ابزارهای طراحی مانند CAD برای ساخت مدارهای دیجیتال
- کار با زبان‌های سخت افزار مانند اسمبلی، وریلاگ، VHDL و ...
مدارهای منطقی، معماری کامپیوتر، VLSI، میکروپرسسور و میکروکنترلر دروسی بسیار کاربردی در این رشته محسوب می‌شوند.
مدارهای منطقی در سخت افزار کامپیوتر بسیار پرکابرد هستند. زمانی که ادیسون نیمه هادی ها را کشف کرد کاربرد آنها را نمیدانست ولی به مرور دانشمندان برروی نیمه هادی تحقیقات فراوانی انجام دادند تا سپس قطعاتی مانند ترانزیستور و ... را ساختند. ترانزیستورها پیشرفت کرده و ترانزیستورهای با سوییچ پرسرعت مانند خانواده‌ی MOS ها ساخته شدند. این ترانزیستورها می‌توانند منطق 0 و 1 را نگهداری کنند و بنابراین توسط این منطق، کامپیوترها ساخته شدند. در این درس به مدارات منطقی که بر مبنای 0 و 1 کار میکنند، پرداخته می‌شود. معماری کامپیوتر گسترش یافته‌ی درس مدارمنطقی است، یعنی به ساختار داخلی پردازنده‌ها، حافظه‌ها، الگوریتم‌های اجرای دستورات توسط پردازنده و ... می‌پردازد.
کاردانی گرایش سیستم های کامپیوتری فنی و حرفه ای
این شاخه، یکی از گرایش‌های دانشگاه‌های علمی-کاربردی است. این رشته با این هدف ارائه می‌شود که دانشجویان پس از اتمام کاردانی بتوانند انواع سیستم‌های رایانه‌ای ثابت و همراه را تعمیر و نگهداری کنند. نصب و تعمیر سیستم‌های اتوماسیون خانگی، تعمیر دستگاه های جانبی رایانه‌ای و بروزرسانی آنها از اهداف دیگر این رشته است. این رشته تا مقطع دکتری در ایران آموزش داده می‌شود. قابلیت‌های دیگر دانشجویان فارغ التحصیل دوره کاردانی، به شرح زیر است:
- شناخت سیستم‌های مبتنی بر میکروکنترلرها
- شناخت عملکرد سنسورها
- توانایی اندازه گیری پارامترها و تشخیص عیوب
- شناخت دستگاه های جانبی رایانه و تعمیر و راه اندازی آنها
- شناخت معماری سیستم‌های رایانه‌ای همراه
- تعمیر کار دستگاه های جانبی کامپیوتری
کاردانی گرایش شبکه های کامپیوتری فنی و حرفه ای
در هر ثانیه میلیاردها داده در قالب کدهای رمزنگاری شده در حال حرکت روی مسیرهای مشخصی که به مقاصد مختلف ختم می شود هستند. وظیفه نقل و انتقال این داده ها بر عهده شبکه‌های کامپیوتری یا Computer Networks است. این شاخه، یکی دیگر از گرایش‌های دانشگاه‌های علمی-کاربردی است. اصلی ترین مباحث کاردانی در این رشته، شبکه‌های محلی (LAN)، شهری (MAN)، گسترده (WAN) و جهانی (WAN) است که به آن پرداخته می‌شود. برخی از قابلیت‌هایی که دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی می‌توانند داشته باشند، به شرح زیر است:
- شناخت شبکه‌های کامپیوتری
- شناخت تجهیزات مخابراتی
- شناخت تجهیزات و رسانه‌های ارتباطی شبکه
همچنین مشاغلی که دانشجویان می‌توانند در آن فعالیت کنند به شرح زیر است:
- تکنسین نصب و راه اندازی شبکه‌های شخصی
- پشتیبان شبکه
کاردانی به کارشناسی رشته کامپیوتر
پس از اخذ مدرک کاردانی، برای ادامه تحصیل می‌توانید باشرط معدل و بدون کنکور، در یکی از دانشگاه‌های فنی واقع در کشور مشغول به تحصیل شوید. گرایش‌های کارشناسی رشته‌ی کامپیوتر به شرح زیر است:
- مهندسی تکنولوژی نرم افزار کامپیوتر
- مهندسی تکنولوژی سخت افزار کامپیوتر
- سیستم‌های سخت افزاری رایانه
- مهندسی تکنولوژی شبکه‌های کامپیوتری
کارشناسی ارشد رشته کامپیوتر
پس از اخذ مدرک کارشناسی، در صورت داشتن علاقه، می‌توانید در کنکور کارشناسی ارشد شرکت کنید و تحصیلات عالی خود را در دانشگاه‌های سراسری ادامه دهید. این بار رقیبان شما، علاوه بر دانشجویان فنی، دانشجویان دانشگاه‌های سراسری (دانشجویانی که در دبیرستان و رشته ریاضی فیزیک تحصیل کرده‌اند) هستند و تعداد این دانشجویان، به مراتب بیشتر از دانشجویان فنی است. پس باید برنامه‌ی هوشمندانه‌ای برای خواندن دروس کامپیوتر داشته باشید تا بتوانید در دانشگاه‌های خوب کشور نظیر دانشگاه شریف، تهران، امیرکبیر و ... مشغول به تحصیل شوید.
گرایش‌های کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر به شرح زیر است :
- هوش مصنوعی
- نرم افزار (مهندسی نرم افزار، الگوریتم و محاسبات، بیوانفورماتیک)
- شبکه های کامپیوتری
- رایانش امن
- معماری سیستم‌های کامپیوتری
- علوم داده
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله‌ی معرفی گرایش‌های کارشناسی و ارشد مراجعه کنید.
گرایش‌های کارشناسی ارشد فناوری و اطلاعات به شرح زیر است :
- فناوری اطلاعات
- سیستم‌های چند رسانه‌ای
- مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی
- اطلاعات پزشکی
- سیستم‌های تکنولوژی اطلاعات
- سامانه‌های شبکه‌ای
- تجارت الکترونیک
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله گرایش‌های فناوری اطلاعات مراجعه کنید.
گرایش‌های کارشناسی ارشد علوم کامپیوتر به شرح زیر است :
- محاسبات نرم و هوش مصنوعی
- داده کاوی
- علوم تصمیم و دانش
- علوم کامپیوتر
- بیوانفورماتیک
دکتری رشته کامپیوتر
بعد از اتمام دوره ی کارشناسی ارشد، می‌توانید در کنکور دکتری شرکت کنید و بعد از مصاحبه در دانشگاه مدنظر، تحصیل خود را آغاز کنید. گرایش‌های دکتری کامپیوتر به شرح زیر است :
- مهندسی کامپیوتر – نرم افزار و الگوریتم
- مهندسی کامپیوتر – شبکه رایانش
- مهندسی کامپیوتر – معماری سیستم‌های کامپیوتری
- مهندسی کامپیوتر – هوش مصنوعی
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله‌ی آزمون دکتری کامپیوتر مراجعه کنید.
مهارت هایی که در رشته ی کامپیوتر نقش اساسی دارند
زبان انگلیسی
بدون شک زبان انگلیسی، مهم ترین مهارتی است که در رشته ی کامپیوتر باید مسلط باشید و از نان شب برای مهندسین این رشته، واجب‌تر است! بهتر است که در کنار تحصیل‌تان حتما یادگیری زبان انگلیسی را شروع کنید، زیرا بسیاری از سورس‌ها و منابع مهم کامپیوتر، تماما به زبان انگلیسی هستند. بنابراین درکنار زبان عمومی، می‌توانید برروی زبان تخصصی رشته ی کامپیوتر نیز کار کنید.
ریاضیات
ریاضی یکی از دروس بسیار مهم در تمامی رشته‌ها است که کاربرد خود را در مسائل فوق تخصصی نشان می‌دهد، ممکن است در محیط کاری افراد به بی‌اهمیت بودن ریاضیات اشاره داشته باشند، ولی در نظر داشته باشید که مبنا و بیس سیستم‌های کامپیوتری، تماما ریاضی است. دانش ریاضی به درک و کشف مسائل زیادی کمک کرده و قدرت تحلیل را افزایش می‌دهد و همچنین می‌توانید مسائل خاصی را تحلیل کنید که مهندسین کمی توانایی تحلیل آنها را دارند. همچنین با داشتن دانش ریاضی می‌توانید در دروس ساختمان داده و الگوریتم، ریاضی گسسته، هوش مصنوعی، نظریه زبان‌ها، مدار منطقی، معماری کامپیوتر و... بهتر عمل کنید.
مهارت های نرم
مهارت‌های نرم در زندگی نقش مهمی دارند، مهارت‌هایی نظیر: "قدرت حل مسئله، داشتن روحیه تیمی، داشتن روحیه کوشا و تلاشگر" که در این رشته بسیار مهم هستند. این مهارت‌ها اکتسابی بوده و در صورت داشتن تمرین در شما رشد میکنند و شما می‌توانید روند آن را سریع‌تر کنید.
شاخه های پولساز کامپیوتر
مسائل مالی بعد از مدتی، نقش مهمی در زندگی پیدا میکنند؛ خوشبختانه کامپیوتر از پولسازترین رشته‌هایی است که به راحتی می‌توانید در آنها فعالیت کنید. درصورت علاقه می‌توانید شاخه‌های زیر را در رشته ی کامپیوتر دنبال کنید.
توجه داشته باشید که نباید فقط با دید پولدار شدن این شاخه‌ها را انتخاب کنید، زیرا پول هدف اصلی زندگی نبوده و تنها بخشی از آن است. هدف اصلی دنبال کردن علاقه، لذت از مسیر و پویا شدن است. در نهایت پول کمترین دستاوردی خواهد بود که در مسیر علاقه‌تان بدست خواهید آورد!
مهندس اَبَر داده (Big Data Engineer)
براساس تحقیقات انجام شده یکی از شغل‌های پردرآمد رشته ی کامپیوتر، مختص مهندسین ابرداده است. منظور از ابرداده، داده‌هایی در حدود پتابایت (Petabytes) و اگزابایت (Exabytes) هستند که شامل میلیاردها رکورد از کاربرها است. این داده‌ها ساختار منظمی نداشته و اکثرا در شرکت‌های بسیار بزرگ مانند فیس بوک، آمازون و ... موجود می‌باشند. بنابراین شرکت‌ها به دنبال افرادی هستند تا بتوانند بینش مشتری را بدست آورند و به این داده‌ها نظم دهند.
دانشمند داده (Data Scientist)
دانشمند داده یک متخصص حرفه‌ای است که مسئول جمع آوری، تجزیه و تحلیل و تفسیر مقادیر بسیار زیاد داده است. نقش دانشمند داده شاخه ای از چندین نقش فنی سنتی از جمله ریاضیدان، دانشمند، آماردان و کامپیوتر است. یک دانشمند داده برای ایجاد فرضیه، استنتاج و تحلیل روندهای مشتری و بازار به حجم زیادی از داده‌ها نیاز دارد. مسئولیت‌های اساسی آنها شامل جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها، استفاده از انواع مختلف ابزارهای تجزیه و تحلیل و گزارش برای شناسایی الگوها، روندها و روابط در مجموعه داده‌ها است. بنابراین شرکت‌های زیادی خواهان دانشمند داده هستند.
مدیر امنیت سیستم‌های اطلاعاتی (Information System Security)
امنیت یکی از پرچالش ترین و مهمترین بخش از شاخه‌های کامپیوتر است. بنابراین شرکت‌های زیادی برای فراهم کردن امنیت اطلاعات تجاری و کاربران خود، افراد متخصص را استخدام میکنند.
معماری داده (Data Architect)
داده‌های مخرب بسیاری وجود دارد که می‌تواند امنیت داده‌های یک سازمان را به خطر بیندازد. بنابراین شرکت‌ها و سازمان‌ها مبالغ زیادی برای تامین امنیت داده‌ی خود پرداخت میکنند و مهندس تحلیل‌گر امنیت داده می‌تواند بهترین انتخاب برای آنها باشد.
دوره‌های مهارتی رشته کامپیوتر
جمع‌بندی
اینکه در کدام شاخه از علوم دنیا فعالیت می‌کنید، اهمیتی ندارد! مهمترین مسئله، علاقه است. بنابراین برای انتخاب یک شاخه، می‌توانید آزمون و خطا کنید تا بهتر علاقه‌ی خود را بشناسید. علاقه مندی به رشته کامپیوتر انتخاب مناسبی می‌تواند باشد زیرا کامپیوتر از بهترین و بروزترین علوم دنیاست و درصورت تلاش و کوشش زیاد، آینده‌ی روشنی پیش رو خواهید داشت. در این مقاله سعی شد تا کلیه زیرشاخه‌های رشته کامپیوتر بسط داده شوند تا بتوانید با دیدگاه باز برای انتخاب مسیرتان تصمیم گیری کنید.
