زمان مناسب براي مطالعه از جمله موضوعاتي است كه نظريه هاي گوناگوني درباره آن ارائه شده و بحثهاي زيادي صرورت گرفته است.
هر كس بنا بر تجربه يا تحقيق خود زمان يا زمانهاي خاصي را براي مطالعه پيشنهاد مي كند. به راستي بهترين زمان براي مطالعه چه موقعي است؟
بهترین زمان درس خواندن برای کنکور
چه زمانی حافظه توانایی بیشتری برای به خاطر سپردن مطالب دارد؟ چه ساعاتی بهترین زمان مطالعه در روز می باشند؟ و خلاصه اینكه بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها جهت حداكثر استفاده از درس خواندن و یادگیری چه زمان هایی است؟
پاسخ به این پرسشها متفاوت است. عده ای معتقدند شب و خصوصا اواخر شب، بهترین زمان مطالعه برای کنکور است. حال آنکه عده ای دیگر عقیده دارند مناسب ترین زمان برای یادگیری اوایل صبح می باشد.
گروهی كه معتقدند بهترین ساعت مطالعه آخر شب است، براین باورند که خواننده بعد از مطالعه می خوابد و ذهن او فرصت كافی برای پردازش اطلاعات دارد و مطالب خواندنی علمی به راحتی در حافظه وی تثبیت می گردند و همچنین برای مدت طولانی تری در حافظه باقی می مانند. در واقع این گروه معتقدند از آنجا كه در هنگام خواب مطلب یا اطلاعات جدید دیگری وارد حافظه نمی شود لذا فرصت كافی برای پردازش و ثبت اطلاعات وارده موجود است و مطالب خوانده شده بهتر به خاطر سپرده می شوند و كمتر فراموش می گردند.
در طرف دیگر گروهی كه بهترین زمان مطالعه را صبح زود پیشنهاد می كنند عقیده دارند كه یادگیری نیاز به مغز آماده و سرحال و بدون خستگی دارد. این گروه معتقدند با مغز خسته نمی توان مطالب علمی خواندنی را به درستی آموخت. در واقع اصل را بر آمادگی مغز می دانند و معتقدند به این دلیل كه در شب قبل مغز استراحت كرده لذا صبح روز بعد بهترین زمان درس خواندن برای کنکور است و آنچه در صبح خوانده شود بهتر در حافظه باقی می ماند، به همین دلیل مطالعه در اوایل صبح را پیشنهاد می كنند.
بهترین زمان برای شروع مطالعه دروس کنکور:
اخیرا عده ای از محققین نظریه ای منتشر کرده اند مبنی بر این كه از ساعت6:30 تا ساعات 8:30 بعد از ظهر بهترین زمان برای مطالعه است. این پژوهشگران با تکیه بر علم جدید ((گاه زیست شناسی)) یا Chronobiology می گویند در هر ساعت از شبانه روز انسان دارای استعداد و توانایی خاصی می باشد. این در حالی است که باور قبلی پزشكان، انسان را در طول شبانه روز در یك حالت متعادل پایدار بررسی می کرد. یافته های اخیر علم گاه زیست شناسی نشان می دهد که بدن انسان در طی شبانه روز متحمل تغییرات زیادی می شود و در هر ساعت از روز توانایی خاصی دارد. به عنوان مثال میزان احساسات فرد نسبت به درد به طور كلی در طی روز افزایش می یابد و در هنگام شب به حد اكثر می رسد. در بررسی یک جامعه آماری زنان باردار مشخص شده که بیشترین ساعات شروع درد زایمان 12 نیمه شب تا 4 صبح است.
محققین علم گاه زیست شناسی معتقدند میزان فعالیت حافظه كوتاه مدت انسان و سرعت انتقال فكری بیشتر افراد در فاصله اواخر صبح تا اوایل بعدازظهر به بیشترین حد خود می رسد.
بهترین زمان آمادگی حافظه دراز مدت از ساعت 17 تا ساعات 20:30 است و بعد از آن کم کم فعالیت های حافظه بلند مدت کاهش پیدا می کند. در نتیجه این فاصله بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها در روز به شمار می رود.
از طرف دیگر ساعات آخر شب و اوایل صبح میزان فعالیت حافظه دراز مدت، درك مطلب و فراگیری دروس در كمترین حد ممكن قرار دارد. از همین نكته باید استفاده كرد و به داوطلبان کنکور ارشد کامپیوتر و فناوری اطلاعات توصیه كرد زمانی كه حافظه دراز مدت فعالیت چندانی ندارد كم تر دروس جدید را مطالعه كنند و بیشتر به مرورنکات قبلی بپردازند.
زمان اختصاصی مطالعه شما
اساتید علم گاه زیست شناسی بررسی های لازم را بر روی یک جامعه آماری بزرگ انجام می دهند و نتایجی که بدست می آورند در حالت کلی و ایده آل برای تمام انسان ها صادق است اما واقعیت این است كه متاسفانه داوطلبان کنکور ارشد و دکتری وضعیت روحی متفاوتی نسبت به باقی افراد جامعه دارند. البته هرچه بتوانیم خود را بیشتر با نتایج علم کرونوبیولوژی مطابقت دهیم مطمئنا نتایج بیشتری در زمان کمتر کسب خواهیم نمود اما عده زیادی از داوطلبان کنکور ارشد و دکتری آینده خود را در گرو این امتحان بزرگ میدانند و در نتیجه استرس وخواب نا مناسب باعث بهم ریختگی اوضاع روحی آنها می گردد. در نتیجه کمی مشکل است که بتوان یک زمان خاص را برای مطالعه بهینه آنها مشخص کرد. یعنی دقیقا نمی توان مشخص كرد كه در چه هنگامی باید مطالعه و در چه موقعی از آن پرهیز كرد بلكه هر وقت احساس كردید كه می توانید مطالعه كنید درس خواندن را شروع كنید. برای ایجاد این احساس شما نیاز به انگیزه و خودباوری دارید. برای ایجاد انگیزه شما باید یک هدف بزرگ را برای خود ترسیم نمایید که قبولی در کنکور کارشناسی ارشد تنها بخشی ساده از این هدف است.
زمان مطالعه بستگی به خود شما دارد كه چه موقعی از نظر جسمی و روانی آمادگی لازم را دارید. اگر نسبت به زمانهای خاص برای مطالعه شرطی شده اید آن اوقات بهترین زمان مطالعه است .
به عنوان مثال اگر همیشه عادت دارید صبح ها در مكان مشخص مطالعه كنید آن زمان و آن مكان برای شما بسیار مناسب است زیرا نسبت به زمان و مكان مطالعه شرطی شده اید و آمادگی بیشتری برای تمركز و یادگیری دارید.
به یاد داشته باشید كه بلافاصله پس از صرف غذا (خصوصا وعده ناهار یا شام) مطالعه نكنید؛ زیرا با پر بودن معده خون به طرف آن هجوم آورده تا غذا هر چه سریعتر هضم گردد و در نتیجه خون كمتری به مغز می رسد و احساس خواب آلودگی به فرد دست داده و سطح هوشیاری مغز كاهش می یابد. بنابراین پس از صرف غذا كمی استراحت كرده و بعد مطالعه دروس کنکور را شروع كنید.
توصیه ای برای مطالعه افراد کم تلاش:
برنامه روزانه خود را تجدید سازمان كنید و زمان بیشتری را به مطالعه دروس کنکور ارشد و دکتری اختصاص دهید.
دروس کنکور کارشناسی ارشد را که نیاز به فعالیت بیشتری دارند در صبح و زمانی که كاملا هوشیار هستید مطالعه بفرمایید.
برنامه خود را طوری ترتیب دهید كه دروس مهمتر کنکور کامپیوتر را در طول ساعات اولیه بعدازظهر مطالعه بفرمایید.
در زیر برنامه ای را عنوان می كنیم كه با رعایت آن می توانید ساعت درونی تان را با علم گاه زیست شناسی منطبق بفرمایید:
9 تا 11 صبح: حافظه كوتاه مدت انسان در نیمه های شب در اوج قدرت خود قرار دارد زیرا دمای بدن به پایین ترین مقدار خود می رسد و مغز در این حالت تا حد زیادی قادر به ذخیره اطلاعات می باشد. اما خوشبختانه حافظه كوتاه مدت شما در ساعت 9 صبح نیز هنوز خوب كار می كند. احتمالا این درست همان زمانی است كه شما شروع به كار می كنید و اگر چنین است زمان مناسبی است برای تمرین تست زنی و یاد گیری نکات کلیدی و كوتاه و نه مطالب عمقی ومفهومی؛ زیرا زمان حافظه كوتاه مدت است.
11 صبح تا 2 بعدازظهر: حل مسائل بین اواسط صبح و اواخر آن از هر زمان دیگری سهل تر انجام می پذیرد پس از آن این توانایی سیر نزولی خود را طی می كند . پس بهترین زمان برای مطالعه تست های دشوار قبل از نهار است.
2 تا 3 بعدازظهر: حساسیت نسبت به درد در واپسین ساعات بعد از ظهر به حداقل خود رسیده و بالعكس در نیمه های شب به اوج خود می رسد و زمان مناسبی برای استراحت است.
3 تا 7 بعدازظهر: با آغاز عصر، حساسیت نسبت به درد افزایش می یابد، یعنی بدن در وضعیت هوشیارتری به عوامل بیرونی است و در نتیجه حافظه بلند مدت بیش از هر زمانی بهینه عمل می كند. (به آن نوع حافظه كه در موقع به خاطر آوردن وقایع دیروز یا ماه های گذشته از آن استفاده می كنیم حافظه بلندمدت گفته می شود) بنابراین اگر بایستی مطلب مهمی را برای کنکور ارشد مطالعه کنیم این ساعت وقت مناسبی است.
7 بعدازظهر تا آخر شب: متابولیسم در ساعات اولیه صبح پایین ترین حد را دارد و در اوایل عصر به بالاترین حد خود می رسد. این حقیقت كه سرعت متابولیسم در نیمه های شب كاهش می یابد، به مبتلایان سرطان امید تازه ای می بخشد. سلول ها در حالت «كند» خود در مقابل داروهای خاصی كمتر آسیب پذیرند و با زمان بندی صحیح وعده های مصرف مواد ضد سرطان می توان كارایی آنها را افزایش داد. داروهای ضد آسم و مسكن ها نیز در آخرین ساعات عصر مؤثرترند و اثرات جانبی كمتری را بر جای می گذارند. دانشجویان کامپیوتر و فناوری اطلاعات میتوانند از ساعت 7 تا انتهای شب را به فعالیت های غیر درسی مفید مانند ورزش و گذراند با دوستانی که در شرایط روحی مناسبی قرار دارند اختصاص دهند و همیشه این نکته را در ذهن داشته باشند که خواب مناسب شب قبل از ساعت 12 در آمادگی آنها جهت انجام پرتوان برنامه فردا و فرداها مهمترین تاثیر را دارد.
سخن آخر اینکه مخاطبان اصلی ما داوطلبان كنكور کارشناسی ارشد کامپیوتر و فناوری اطلاعات هستند كه باید در ساعت های مختلف با توجه به آمادگی جسمانی و ذهنی مطالعه كنند و لزوما نبایستی به دلیل مسائل کم اهمیت دچار احساسات شده و انگیزه خود را برای ادامه راه از دست بدهند.
