در این مقاله به بررسی بهترین دانشگاه های ایران بر اساس رتبه بندی QS می‌پردازیم، همچنین معیارهای رتبه بندی جهانی QS را توضیح می‌دهیم.
دانشگاه ها بر چه اساسی رتبه بندی می‌شوند؟
رتبه بندی دانشگاه‌های دنیا بر اساس معیارهای مختلفی صورت می‌گیرد. رتبه بندی‌ها می‌تواند بر اساس کیفیت و متغیرهای شاخص‌های موجود انجام می‌شود. تولیدات علمی، تعداد مقالات پراستناد، تعداد جوایز کسب شده، تعداد پروانه‌های ثبت اختراع، توانایی جذب در بازار کار، تعداد اعضای هیئت‌علمی و تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کارشناسی معیارهایی هستند که در رتبه بندی دانشگاه‌ها تأثیرگذار هستند. برخی از رتبه بندی‌ها بر اساس نحوه پذیرش و ورود دانشجویان به دانشگاه صورت می‌گیرد. علاوه بر رتبه بندی مؤسسات، برخی رتبه‌بندی‌های دیگری نیز وجود دارد که بر اساس برنامه‌های آموزشی، دانشکده‌ها و کالج‌ها صورت می‌گیرد. رتبه بندی‌ها بر اساس جهت‌دهی برخی مجلات و روزنامه‌ها و گاهی هم توسط دانشگاهیان و فرهنگیان انجام می‌گیرد.
شاخص های رتبه بندی جهانی QS
QS به‌عنوان یکی ازمعتبرترین نظام‌های رتبه بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها شناخته می‌شود که 1000 دانشگاه برتردنیا را رتبه بندی می‌کند. تا سال 2009 مؤسسه QS و مؤسسه تایمز به‌صورت مشترک رتبه بندی دانشگاه‌ها را انجام می‌دادند، اما امروزه مؤسسه QS بهترین دانشگاه‌ها را به‌صورت جداگانه با عنوان بهترین دانشگاه‌های جهان منتشرمی‌کند. مؤسسه QS دارای یک ساختار ارزیابی بوده و با پیگیری و جمع‌آوری اطلاعات مربوط با پژوهشگران و اساتیدی که در سیستم ارزیابی خود، ثبت نموده است، رتبه‌های دانشگاه‌ها را ارائه می‌نماید. رتبه بندی جهانی QS از 6 شاخص در 4 حوزه کلی وضعیت آموزش، پژوهش، قابلیت جذب در بازار کار و بین‌المللی‌سازی جهت ارزیابی عملکرد دانشگاه‌ها استفاده می‌کند.
رتبه‌بنــدی کیواس توسط مؤسسه "کاکارلی سیموندز" در کشور انگلستان صورت می‌گیرد. در رتبه بندی جهانی کیواس بررسی شهرت دانشگاه با وزن 40%، ارزیابی کارفرمایان با وزن 10% ، نسبت اعضای هیئت‌علمی بین‌المللی با وزن 5%، نسبت دانشجویان بین‌المللی با وزن 5%، میزان استنادات به‌ازای هر عضو هیئت‌علمی با وزن 20% و نسبت اعضای هیئت‌علمی به دانشجو با وزن 20% جهت ارزیابی عملکرد دانشگاه‌ها استفاده شده است.
شش شاخصی که رتبه بندی دانشگاه‌های جهانی QS در سال 2023 را تعیین می‌کنند عبارت‌اند از:
شهرت آکادمیک
شهرت علمی به کیفیت تدریس و تحقیق در دانشگاه‌های جهان می‌پردازد. بیش از 130 هزار نظر متخصص از فضای آموزش عالی را گردآوری می‌کنند وبزرگ‌ترین نظرسنجی از نظرات دانشگاهی در جهان را ایجاد می‌کنند.
شهرت دانشگاه
این شاخص ارزیابی می‌کند که چگونه دانشگاه‌های مختلف دانشجویان را برای مشاغل آماده می‌کنند و کدام دانشگاه شایسته‌ترین، مبتکرترین و مؤثرترین فارغ‌التحصیلان را ارائه می‌دهد.
نسبت استاد/دانشجو
این شاخص بررسی می‌کند که تعداد بالای دانشگاهیان به‌ازای هر دانشجو، بار تدریس را کاهش می‌دهد و تجربه دانشجویی حمایت‌کننده‌تری ایجاد می‌کند و در کدام دانشگاه ارتباط استاد با دانشجو در سطح بالایی است.
استنادات به ازای هر دانشکده
این شاخص کیفیت تحقیقات دانشگاه را با معیار استناد به‌ازای هر دانشکده بررسی می‌کند و تعداد کل استنادهای دانشگاهی در مقالات تولید شده توسط یک دانشگاه در یک دوره پنج‌ساله را در نظر می‌گیرد.
نسبت دانشجویان بین‌المللی و نسبت اساتید بین‌المللی
یک دانشگاه بین‌المللی مزایای زیادی برای دانشجویان ایجاد می‌کند. این توانایی جذب دانشجویان و کارکنان باکیفیت از سراسر جهان را نشان می‌دهد و نشان‌دهنده یک چشم‌انداز بسیار جهانی است. نهادهای بین‌المللی قوی محیطی چندملیتی را فراهم می‌کنند و همدلی‌های بین‌المللی و آگاهی جهانی را ایجاد می‌کنند.
رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس رتبه بندی QS
نتایج رتبه بندی سال 2023 کیو اس، در تاریخ 19 خرداد 1401 منتشر شد. در این رتبه بندی 1300 دانشگاه از سراسر جهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. در رتبه بندی اخیر کیو اس، ۶ دانشگاه از ایران حضور دارند. دانشگاه صنعتی شریف با رتبه 380 و دانشگاه صنعتی امیرکبیر با رتبه 434 به ترتیب دانشگاه‌های اول و دوم ایران هستند و دانشگاه تهران با رتبه 510 -501 در رتبه سوم قرار دارد. دانشگاه علم و صنعت ایران با رتبه 540 -531، دانشگاه شیراز با رتبه ۸۰۰-۷۵۱ و دانشگاه شهید بهشتی با رتبه ۱۲۰۰ -۱۰۰۱ دیگر دانشگاه‌های حاضر در این رتبه بندی هستند. در رتبه بندی کیو اس در سال 2023 تمام دانشگاه‌های ایران نسبت به سال گذشته از لحاظ رتبه ارتقا پیدا کرده‌اند:
| 2023 | 2022 | 2021 | 2020 | 2019 | دانشگاه |
|---|---|---|---|---|---|
| 380 | 381 | 409 | 407 | 432 | دانشگاه صنعتی شریف |
| 443 | 465 | 475 | 489 | 498 | دانشگاه صنعتی امیرکبیر |
| 510-501 | 530-521 | 600-591 | 650-601 | 750-701 | دانشگاه تهران |
| 540-531 | 550-541 | 650-601 | 650-601 | 650-601 | دانشگاه علم و صنعت ایران |
| 1000-801 | 1000-801 | 1000-801 | 1000-801 | 1000-801 | دانشگاه شیراز |
| 1200-1001 | 1200-1001 | 1200-1001 | 1000-801 | دانشگاه شهید بهشتی |
علاوه بر رتبه بندی جهانی QS، نظام‌های رتبه بندی متفاوتی مثل رتبه بندی شانگهای وجود دارند که دانشگاه‌های جهان را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله بهترین دانشگاه های جهان بر اساس رتبه بندی شانگهایبهترین دانشگاه های جهان بر اساس رتبه بندی شانگهای
این مقاله عالی رتبه بندی بهترین دانشگاه‌های جهان را بر اساس رتبه بندی شانگهای و بهترین دانشگاه‌های جهان به تفکیک قاره براساس رتبه بندی شانگهای را بیان کرده را مطالعه کنید.
دانشگاه‌های برتر ایران
دانشگاه صنعتی شریف
دانشگاه صنعتی شریف یک دانشگاه دولتی در شهر تهران است. در حال حاضر 10242 دانشجو و 480 استاد در این مرکز مشغول فعالیت هستند. بر اساس تحلیل‌های انجام شده این مرکز تاکنون 15871 مقاله علمی در نشریات و همایشهای داخلی منتشر کرده است. دانشگاه صنعتی شریف صاحب‌امتیاز و ناشر 6 مجله تخصصی است. علاوه بر این تاکنون 26999 مقاله معتبر بین‌المللی نیز از این مرکز استخراج شده است. در سال 1402 پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف بیشترین مقالات خود را با کلیدواژه‌های «ماربل مایع» و «فروفلوئید» منتشر کرده‌اند.
دانشگاه صنعتی امیرکبیر
دانشگاه صنعتی امیرکبیر یکی از باسابقه‌ترین مؤسسات آموزش عالی کشور در زمینه فنی و مهندسی است. این دانشگاه با بیش ازچهل هزار نفر دانش‌آموخته فنی و مهندسی خدمات گسترده‌ای درراستای اهداف آموزش عالی وتحقیقاتی کشورارائه کرده است. این دانشگاه به‌مرورزمان به لحاظ کمی و کیفی گسترش فراوانی یافت به صورتی که امروز این دانشگاه به‌عنوان «مادر دانشگاه‌های صنعتی کشور» تلقی می‌شود.
دانشگاه تهران
دانشگاه تهران یکی از دانشگاه‌های کشوراست که دانشجویان بین‌المللی زیادی دارد. دانشگاه تهران با 110 واحد آموزشی و 2100 عضو هیئت‌علمی خدمات آموزشی خود را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد. تعداد دانشجویانی که ازاین دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند برابر با 260000 دانشجو است. این آمارها نشان می‌دهند که دانشگاه تهران چه تأثیری درآموزش عالی کشوردارد. افتخارات کشوری و بین‌المللی این دانشگاه بسیارزیاد است و دانشجویان واساتید دانشگاه تهران نقش مهمی در این افتخارات دارند.
دانشگاه علم و صنعت
دانشگاه علم وصنعت ایران یک دانشگاه دولتی در شهر تهران است. در حال حاضر 10837 دانشجو و 608 استاد در این مرکز مشغول فعالیت هستند. بر اساس تحلیل‌های انجام شده این مرکز تاکنون 25438 مقاله علمی در نشریات وهمایش‌های داخلی منتشر کرده است. دانشگاه علم و صنعت ایران صاحب‌امتیاز و ناشر 13 مجله تخصصی است و تا کنون 92 همایش توسط دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شده است. علاوه بر این تاکنون 20329 مقاله معتبر بین‌المللی نیز ازاین مرکز استخراج شده است.
دانشگاه شیراز
دانشگاه شیراز یکی ازدانشگاه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ازقدیمی‌ترین دانشگاه‌های ایران است. به‌طورکلی دانشگاه شیراز سالانه حدود 40 هزارنفر دانشجو در رشته‌های مختلف پذیرش می‌کند.
دانشگاه شهید بهشتی
دانشگاه شهید بهشتی یک دانشگاه دولتی در شهر تهران است. در حال حاضر 17000 دانشجو و 1290 استاد دراین مرکز مشغول فعالیت هستند. این مرکز تاکنون 29494 مقاله علمی در نشریات منتشر کرده است. دانشگاه شهید بهشتی صاحب‌امتیاز و ناشر 42 مجله تخصصی است. تاکنون 53374 مقاله معتبر بین‌المللی نیز از این مرکز استخراج شده است. در سال 1402 پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی بیشترین مقالات خود را با کلیدواژه‌های «توسعه پایدار» و «انرژی‌های تجدیدپذیر» منتشر نموده‌اند.
جمع‌بندی
در این مقاله درمورد معیارهای رتبه بندی دانشگاه‌ها براساس نظام رتبه بندی QS صحبت کردیم. دانشگاه‌های ایران براساس این نظام رتبه‌بندی، بررسی کردیم و در مورد 5 دانشگاه برتر ایران به‌طورمختصر توضیح دادیم. امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
در رتبه بندی دانشگاه‌ها بر اساس ISC چه معیارهایی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؟
دراین رتبه بندی، معیارهای کلی در ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در 6 حوزه آموزش (با وزن 30 درصد)، پژوهش (با وزن 25 درصد)، فناوری و نوآوری (با وزن 20 درصد)، بین‌المللی‌سازی (با وزن 10 درصد)، اثرگذاری اقتصادی (با وزن 10 درصد) و خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات (با وزن 5 درصد) است.
معیار رتبه بندی دانشگاه‌ها بر اساس نظام رتبه بندی شانگهای چیست؟
این رتبه بندی بر مبنای شاخص‌های کمی بوده و سالانه بیش از ۱۲۰۰ دانشگاه جهان را بر اساس سطح آموزش، سطح اعضای هیئت‌علمی، تولیدات علمی و اندازه دانشگاه مورد ارزیابی قرار داده و نتایج مربوط به ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان را منتشر می‌نماید. منبع گردآوری داده‌های نظام رتبه بندی شانگهای وب‌سایت جایزه نوبل، وب‌سایت مدال فیلدز، پژوهشگران پر استناد مؤسسه تامسون رویترز، پایگاه استنادی وب علوم و پرسش‌نامه پر شده توسط دانشگاه‌ها است.
